آنتوان لاووازيه
[marq=right:26f857bb65]لاگرانژ : «تنها يك لحظه وقت آنان براي بريدن سر لاوازيه صرف شد و شايد يكصد سال زمان نتواند سر ديگري همانندش بهوجود آورد.»[/marq:26f857bb65]
[align=justify:26f857bb65]آنتوان لوران لاووازيه در 26 اوت 1743 در پاريس از پدر و مادري ثروتمند و مرفه زاده شد. او زير نظر استاداني قابل نجوم و گياه شناسي و شيمي و زمين شناسي را به خوبي فراگرفت. پس از اتمام دوره حقوق بار ديگر به علوم گراييد و سه سال بعد در آن هنگام كه جواني 25 ساله بود به عضويت فرهنگستان سلطنتي علوم برگزيده شد.
لاووازيه كه در حقيقت بنيانگذار شيمي جديد محسوب مي شود، تجزيه و سنجش توأم با نتيجه گيري صحيح را پايه و اساس اين علم قرار داد. وي نخستين كسي بود كه ترازو را جهت سنجش و تحقيق در فعل و انفعالات شيميايي در آزمايشگاه وارد كرد. قبل از او دانشمندان شيمي در مورد سوختن، عقيده عجيبي داشتند و آن را اين طور تعريف مي كردند كه «هر جسم سوختني داراي ماده اي است نامرئي به نام فلوژيستن و چون جسم مشتعل شود اين ماده از آن خارج مي شود. هرچه جسم بيشتر قابل اشتعال باشد مقدار بيشتري از اين ماده در بر دارد و شعله همان فلوژيستيك است كه از جسم متصاعد مي گردد».
به موجب اين نظريه قدما معتقد بودند كه وقتي جسمي در هوا مي سوزد سبكتر مي شود زيرا ماده فلوژيستن آن خارج مي گردد. اين نظريه نادرست سراسر قرن هجدهم را به كلي مسموم ساخته بود و حتي دانشمندان بزرگ نيز بدان اعتقاد داشتند چنانكه پريستلي هنگامي كه گاز اكسيژن را براي نخستين بار تهيه نمود آن را «هواي بدون فلوژيستن» نام نهاد.
لاووازيه كه شيميدان برجسته اي براي هميشه است امكان درك و شناخت عناصر گازي شكل را فراهم كرد. در دوران سلطه «نظريه آتشزايي» (نظريه اي كه در بالا ذكر شد) وسايل تجربي زيادي فراهم آمده بود كه سبب دگرگوني هاي انقلابي در شيمي شدند. بيشترين اعتبار اين تحولات مديون زحمات لاووازيه است كه درك درستي از اكسيژن را ميسر كرد. انگلس (F. Engels)نوشت كه: لاووازيه مي توانست نقطه مقابل و ضد فلوژيستون افسانه اي را در اكسيژني كه پريستلي به دست آورده بود بيابد و در نتيجه قادر بود كل نظريه آتشزايي را از پا در آورد اما اين كار نمي توانست نتايج تجربي حاصل از پذيرفتن آتشزاها را از بين ببرد برعكس آن نظريات پا برجا بودند و فقط ترتيب بيانشان وارونه شده بود و از كلمه فلوژيستيك به عباراتي كه اكنون در زبان شيمي اعتبار دارند برگردانده شده بود و بنابراين اعتبارشان حفظ شده بود. :!:
راه لاووازيه براي كشف اكسيژن خيلي مستقيم تر از راه ديگر هم عصرانش بود. در آغاز اين دانشمند فرانسوي نيز گرايش به نظريه آتشزايي داشت ولي هرچه بيشتر كه به نتايج تجربي مي رسيد بيشتر از آن نظريه كناره مي گرفت. در اول نوامبر سال 1772 شرح تجربياتش در زمينه احتراق تركيبات مختلف در هوا را به اين ترتيب پايان بخشيد كه گفت: وزن همه مواد از جمله فلزات بر اثر احتراق و سوختن افزايش مي يابد نظر به اينكه چنين واكنشها نياز به مقدار زيادي هوا داشتند. لاووازيه نتيجه گيري ديگري هم كرد و گفت: هوا مخلوطي از گازهاي با خواص گوناگون است كه در حين سوختن مواد، قسمتي ازآن با ماده سوزنده تركيب مي شود. در آغاز لاووازيه اين جزء از هوا را مشابه هواي ثابت بلاك تلقي كرد ولي به زودي متوجه اشتباه خود شد. در فوريه سال 1774 اين دانشمند فرانسوي متوجه شد كه آن قسمت از هوا كه با مواد در هنگام سوختن تركيب مي شود مناسبترين جزء هوا براي تنفس است، به اين ترتيب لاووازيه رودر روي اكسيژن قرار گرفت ولي از اعلام كشف گاز جديد خودداري كرد زيرا مي خواست چند تجربه تكميلي انجام دهد. :idea:
در اكتبر سال 1774 پريستلي كشف خود را به لاووازيه گزارش كرد و اين گزارش مفهوم واقعي كشف لاووازيه را براي خودش روشن كرد، وي بلافاصله به تجربه با اكسيد قرمز جيوه كه مناسبترين مولد اكسيژن بود پرداخت. در آوريل 1775 لاووازيه گزارشي تحت عنوان «يادداشتي درباره طبيعت ماده اي كه هنگام سوختن فلزات با آنها تركيب مي شود و سبب افزايش وزن ماده توليد شده مي شود» به آكادمي علوم فرانسه داد.
در واقع اين كشف اكسيژن بود لاووازيه نوشت كه اين نوع هوا را پريستلي و شيل و خودش تقريباً به طور همزمان كشف كرده اند. ابتدا وي آن را مناسبترين هوا براي تنفس ناميد ولي بعد نامش را «هواي زندگي بخش يا توانبخش» گذاشت.به اين ترتيب ملاحظه مي شود كه لاووازيه با دركي كه از طبيعت اكسيژن كرده بود تا چه اندازه بر همزمانانش پيشي گرفت. در مرحله بعدي دانشمند مزبور به اين نتيجه رسيد كه «مناسبترين هوا براي تنفس» يكي از مواد بنياني در ساخت اسيدهاست يعني مهمترين قسمت همه اسيدهاست بعدها معلوم شد كه اين اعتقاد اشتباه بوده است (وقتي اسيدهاي بدون اكسيژن هالوژنه تهيه شدند) ولي در سال 1779 لاووازيه انديشيد كه اين خاصيت را در نام گاز كشف شده بگنجاند و از آن پس اين عنصر را اكسيژن «oxygen» ناميد كه از كلمه يوناني «اسيد ساز» گرفته شده است. انگلس نوشته است: «پريستلي و شيل بدون اينكه بدانند ست روي اكسيژن گذاشته اند، آنها را تهيه كردند» .... و گرچه لاووازيه همان گونه كه بعدها اعتراف كرده است اكسيژن را همزمان و مستقل از آن دو نفر تهيه نكرده بود با توجه به اين كه آن دو نفر نمي دانستند چه چيزي را تهيه كرده اند لاووازيه را بايد كاشف اكسيژن شناخت از جمله خطراتي كه جان لاووازيه را به مخاطره انداخته بود و بيشتر جنبه سياسي داشت هنگام انقلاب كبير فرانسه در سال 1789 يعني در آن هنگام كه انقلابيون زمام امور پاريس را در دست داشتند رخ داد. لاووازيه رساله معروفي در باب اقتصاد سياسي موسوم به «ثروتهاي زيرزميني فرانسه» به رشته تحرير درآورد اين كتاب يكي از مهمترين كتبي است كه در مبحث اقتصاد نوشته شده است.
سرانجام آنتوان لاووازيه در سال 1794 در دادگاه انقلابي به رياست ژان باتيست كوفن هال به جرم خيانت به ملت همراه چندتن ديگر تسليم تيغه گيوتين شد در حاليكه 51 سال سن داشت. :cry: [/align:26f857bb65]