استفاده از جریان سیال ذهن در داستان
پاسخ : استفاده از جریان سیال ذهن در داستان
یه سبک داستان نویسی هست که در ایران اولین بار توسط سیمین دانشور استفاده شد.
روایت داستان از زوایای متفاوته.یعنی یک داستان با دید های متفاوت.
این یک تعریف جامع از سایت معاصران:
[TABLE]
[TR]
[TD]
ناهيد زندي پژوه
سال هاي بين جنگ جهاني اول و دوم، عصر شكوفايي هنر مدرن بود. احساس نوميدي و بي اعتمادي هنرمند نسبت به جهان خارج باعث شد تا به درون خود پناه برده و تلاش كند تا دراين سيردروني زواياي اين عالم ناشناخته را كشف كند.
از دل وحشت و نابساماني و ناامني مادي و معنوي، جريان سيال ذهن روييد. اين تكنيك از يافته هاي روان شناسان استفاده فراواني كرده است. طبق تعريف جريان سيال ذهن شيوه اي ادبي است در روايت، كه به موجب آن، عمق جريان ذهني يك شخصيت، كه آميزه اي از ادراكات حسي و افكار آگاه و نيمه آگاه خاطرات، احساسات وتداعي هاي تصادفي به همان صورت بيان مي شود. اين شيوه روايت، براساس مفاهيمي استوار است كه ايجاد تداعي معاني مي كند. اين اصطلاح را ويليام جيمز وضع كرد و طبق تعريف او:«خاطرات، افكار، احساس ها بيرون از دايره آگاهي اوليه وجود دارند كه به صورت زنجير برآدم ظاهر نمي شوند، بلكه به صورت جرياني سيال آشكار مي شوند.»
در روش سبك داستاني جريان سيال ذهن، برخلاف داستانهايي كه با زاويه ديد داناي كل نوشته شده اند، از سيلان نامنظم و پايان ناپذير ذهن شخصيت داستاني استفاده مي شود. به عبارتي ديگر، لايه هاي پيش ازگفتار ذهن قهرمان داستان، بي هيچ ملاحظه و نظمي بر روي كاغذ مي آيد. درواقع تلاش مي شود تجارب ذهني شخصيت هاي داستاني، كه درهزار توي ناخود آگاه ذهنشان مدفون شده، بيرون ريخته شود. نويسنده تلاش مي كند از طريق تك گويي ذهني و رواني، به كشف احساس و ذهنيت شخصيت داستاني بپردازد. در اين گونه داستان ها، راوي و طرح داستان به سبك سنتي وجود ندارد كه داستان نويس دست خواننده را بگيرد و وارد فضاي داستاني خود بكند و با رئاليسم تصنعي خود رئاليسم جبري خواننده را ويران كند و او را در فضاي داستاني خود غرق كند، بلكه ذهنيات شخصيت داستاني بدون واسطه، بدون دستكاري، بدون رعايت نحو و دستور زبان برروي كاغذ مي آيند. و اين برعهده خواننده است كه از اين گرداب و بي نظمي، نظمي بنا كند و با كنار هم قراردادن تكه هاي پراكنده ذهن قهرمانان، به لذت كشف نائل آيد. روشن است كه دراين سبك، زمان رمان تابع زمان خطي رايج نيست و ممكن است گذشته و آينده و حال، همسطح و در كنار يكديگر حضور داشته باشند و يا گاه درهمديگر تنيده و پيچيده شوند.
يكي از اساسي ترين پايه هاي شيوه ي ادبي جريان سيال ذهن اين است كه قبل از آنكه درپي «وقايع نگاري» باشد در صدد ارائه «چشم انداز ذهن» است. اين سبك يك نماي كلي از وقايع به ما نمي نماياند بلكه ما را وامي دارد تا وقايع را از دريچه يك ذهن ببينيم.
خواننده از دور نظاره گر وقايع نيست، بلكه به همراه يك ذهنيت با وقايع به پيش مي رود. حوادث اين گونه رمان ها را انديشه ها وخاطرات فرار و سيال لايه پيش گفتاري ذهن تشكيل مي دهند. نويسنده دراين گونه رمانها با ذهنيات آدم رمان سروكار دارد تكه هايي از خاطرات درهم و فرار او را كه به زمانهاي دور تعلق دارد، مي گيرد. آن خاطرات پا درگريز را كه در زماني كوتاه به ذهن او هجوم مي آورند در كنار هم مي چيند. از اينرو توالي منظم زماني دراين گونه رمان ها به هم مي خورد. دورترين واقعه دركنار واقعه اي عيني قرارمي گيرد و يا دو خاطره جدا از يكديگر دوش به دوش هم و با فشار به ذهن آدم رمان هجوم مي آورند. گويا آن خاطرات و تخيلات كاشي هاي معرقند كه دركنار هم قرارگرفته اند تا دنيايي از رنگ و احساس بوجود آورند.
اهم ويژگي هاي آثارجريان سيال ذهن به اين شرح است:
- روايت و شيوه ها و تكنيك هاي آن شامل تك گويي دروني مستقيم، تك گويي دروني غير مستقيم، ديدگاه داناي كل و حديث نفس
- زبان درسه مقوله ابهام، شعرگونگي و ترفندهاي نزديك كردن زبان داستان به زبان ذهن
- زمان بيروني وزمان دروني
- داستانهاي جريان سيال ذهن به مثابه خود زندگي نويسندگان آن است.
از نويسندگان پيشگام اين جريان درغرب مي توان از جيمز جويس و مارسل پروست و ويليام فاكنر نام برد.
داستان قرار مي دهد و سپس با تاباندن نور بر نوار سلولوئيدي ذهن او، تصاوير، تأثرات و جريانهاي ذهني وي را، در همان مرحله شكل گيري، بي واسطه، بر آن پرده سفيد به نمايش مي گذارد. آنچه مخاطب بر اين پرده مشاهده مي كند شامل دريافت تمام و كمال تشعشع پيچيده و رنگارنگ ذهني، آوا، خيال پردازي و رؤيا، تداعي و درك حسي دروني ذهن قهرمان است.
از نويسندگان معاصر در ايران كه به شيوه روايت جريان سيال ذهن پرداخته اند مي توان به نام فيروز زنوزي جلالي اشاره كرد.
رمان «قاعده بازي» نوشته فيروز زنوزي جلالي در سال 1386 به چاپ رسيد و در سال 1387 برنده اولين جايزه ادبي جلال آل احمد شد. اين رمان كه به شيوه جريان سيال ذهن باتك گويي دروني تنها شخصيت اصلي داستان روايت مي شود، مايه هايي از رمان پست مدرن در خود دارد. در اين رمان، محتوا و ساختار در عرض هم پيش رفته و مسئله انسان و مرگ و عقوبت به بهترين نحو پرورانده و به زبان شخصي گناهكار گذاشته شده است.
داستان قاعده بازي از زاويه ديد اول شخص، با تكنيك جريان سيال ذهن روايت مي شود. در اين روش، راوي كه خود شخص اول داستان است و همه قضايا مربوط به اوست، خواه ناخواه همه چيز را به نفع خود نمايش مي دهد.
منابع:
1- بيات، حسين . نقد و بررسي شيوه جريان سيال ذهن در ادبيات داستاني ايران. پايان نامه دكتري دانشگاه تربيت مدرس، شهريور .1382
2- پارسي نژاد ، كامران، ويرجينيا و ولف نويسنده اي گريزان از خويش، ادبيات داستاني، شماره 93، شهريور .1384
3- غفاري جاهد، مريم . قاعده بازي در شمارگاه: نقد و بررسي رمان قاعده بازي برنده جايزه كتاب سال .87 كتاب ماه ادبيات، شماره 26 خرداد .1388
4- مقبولي اقبال، وحيد. نگاهي كوتاه به زاويه ديد در داستان و جريان سيال ذهن. ادبيات داستاني، شماره 95 - 94، مهر و آبان .84
5- هاجري، حسين. نمود مدرنيسم در رمان فارسي. نشريه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تبريز شماره 185، زمستان .81
یه سرچ بزنید نمونه هاش رو دانلود رایگان هم هست!:4:
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
یه سبک داستان نویسی هست که در ایران اولین بار توسط سیمین دانشور استفاده شد.
روایت داستان از زوایای متفاوته.یعنی یک داستان با دید های متفاوت.
این یک تعریف جامع از سایت معاصران:
[TABLE]
[TR]
[TD]
ناهيد زندي پژوه
سال هاي بين جنگ جهاني اول و دوم، عصر شكوفايي هنر مدرن بود. احساس نوميدي و بي اعتمادي هنرمند نسبت به جهان خارج باعث شد تا به درون خود پناه برده و تلاش كند تا دراين سيردروني زواياي اين عالم ناشناخته را كشف كند.
از دل وحشت و نابساماني و ناامني مادي و معنوي، جريان سيال ذهن روييد. اين تكنيك از يافته هاي روان شناسان استفاده فراواني كرده است. طبق تعريف جريان سيال ذهن شيوه اي ادبي است در روايت، كه به موجب آن، عمق جريان ذهني يك شخصيت، كه آميزه اي از ادراكات حسي و افكار آگاه و نيمه آگاه خاطرات، احساسات وتداعي هاي تصادفي به همان صورت بيان مي شود. اين شيوه روايت، براساس مفاهيمي استوار است كه ايجاد تداعي معاني مي كند. اين اصطلاح را ويليام جيمز وضع كرد و طبق تعريف او:«خاطرات، افكار، احساس ها بيرون از دايره آگاهي اوليه وجود دارند كه به صورت زنجير برآدم ظاهر نمي شوند، بلكه به صورت جرياني سيال آشكار مي شوند.»
در روش سبك داستاني جريان سيال ذهن، برخلاف داستانهايي كه با زاويه ديد داناي كل نوشته شده اند، از سيلان نامنظم و پايان ناپذير ذهن شخصيت داستاني استفاده مي شود. به عبارتي ديگر، لايه هاي پيش ازگفتار ذهن قهرمان داستان، بي هيچ ملاحظه و نظمي بر روي كاغذ مي آيد. درواقع تلاش مي شود تجارب ذهني شخصيت هاي داستاني، كه درهزار توي ناخود آگاه ذهنشان مدفون شده، بيرون ريخته شود. نويسنده تلاش مي كند از طريق تك گويي ذهني و رواني، به كشف احساس و ذهنيت شخصيت داستاني بپردازد. در اين گونه داستان ها، راوي و طرح داستان به سبك سنتي وجود ندارد كه داستان نويس دست خواننده را بگيرد و وارد فضاي داستاني خود بكند و با رئاليسم تصنعي خود رئاليسم جبري خواننده را ويران كند و او را در فضاي داستاني خود غرق كند، بلكه ذهنيات شخصيت داستاني بدون واسطه، بدون دستكاري، بدون رعايت نحو و دستور زبان برروي كاغذ مي آيند. و اين برعهده خواننده است كه از اين گرداب و بي نظمي، نظمي بنا كند و با كنار هم قراردادن تكه هاي پراكنده ذهن قهرمانان، به لذت كشف نائل آيد. روشن است كه دراين سبك، زمان رمان تابع زمان خطي رايج نيست و ممكن است گذشته و آينده و حال، همسطح و در كنار يكديگر حضور داشته باشند و يا گاه درهمديگر تنيده و پيچيده شوند.
يكي از اساسي ترين پايه هاي شيوه ي ادبي جريان سيال ذهن اين است كه قبل از آنكه درپي «وقايع نگاري» باشد در صدد ارائه «چشم انداز ذهن» است. اين سبك يك نماي كلي از وقايع به ما نمي نماياند بلكه ما را وامي دارد تا وقايع را از دريچه يك ذهن ببينيم.
خواننده از دور نظاره گر وقايع نيست، بلكه به همراه يك ذهنيت با وقايع به پيش مي رود. حوادث اين گونه رمان ها را انديشه ها وخاطرات فرار و سيال لايه پيش گفتاري ذهن تشكيل مي دهند. نويسنده دراين گونه رمانها با ذهنيات آدم رمان سروكار دارد تكه هايي از خاطرات درهم و فرار او را كه به زمانهاي دور تعلق دارد، مي گيرد. آن خاطرات پا درگريز را كه در زماني كوتاه به ذهن او هجوم مي آورند در كنار هم مي چيند. از اينرو توالي منظم زماني دراين گونه رمان ها به هم مي خورد. دورترين واقعه دركنار واقعه اي عيني قرارمي گيرد و يا دو خاطره جدا از يكديگر دوش به دوش هم و با فشار به ذهن آدم رمان هجوم مي آورند. گويا آن خاطرات و تخيلات كاشي هاي معرقند كه دركنار هم قرارگرفته اند تا دنيايي از رنگ و احساس بوجود آورند.
اهم ويژگي هاي آثارجريان سيال ذهن به اين شرح است:
- روايت و شيوه ها و تكنيك هاي آن شامل تك گويي دروني مستقيم، تك گويي دروني غير مستقيم، ديدگاه داناي كل و حديث نفس
- زبان درسه مقوله ابهام، شعرگونگي و ترفندهاي نزديك كردن زبان داستان به زبان ذهن
- زمان بيروني وزمان دروني
- داستانهاي جريان سيال ذهن به مثابه خود زندگي نويسندگان آن است.
از نويسندگان پيشگام اين جريان درغرب مي توان از جيمز جويس و مارسل پروست و ويليام فاكنر نام برد.
داستان قرار مي دهد و سپس با تاباندن نور بر نوار سلولوئيدي ذهن او، تصاوير، تأثرات و جريانهاي ذهني وي را، در همان مرحله شكل گيري، بي واسطه، بر آن پرده سفيد به نمايش مي گذارد. آنچه مخاطب بر اين پرده مشاهده مي كند شامل دريافت تمام و كمال تشعشع پيچيده و رنگارنگ ذهني، آوا، خيال پردازي و رؤيا، تداعي و درك حسي دروني ذهن قهرمان است.
از نويسندگان معاصر در ايران كه به شيوه روايت جريان سيال ذهن پرداخته اند مي توان به نام فيروز زنوزي جلالي اشاره كرد.
رمان «قاعده بازي» نوشته فيروز زنوزي جلالي در سال 1386 به چاپ رسيد و در سال 1387 برنده اولين جايزه ادبي جلال آل احمد شد. اين رمان كه به شيوه جريان سيال ذهن باتك گويي دروني تنها شخصيت اصلي داستان روايت مي شود، مايه هايي از رمان پست مدرن در خود دارد. در اين رمان، محتوا و ساختار در عرض هم پيش رفته و مسئله انسان و مرگ و عقوبت به بهترين نحو پرورانده و به زبان شخصي گناهكار گذاشته شده است.
داستان قاعده بازي از زاويه ديد اول شخص، با تكنيك جريان سيال ذهن روايت مي شود. در اين روش، راوي كه خود شخص اول داستان است و همه قضايا مربوط به اوست، خواه ناخواه همه چيز را به نفع خود نمايش مي دهد.
منابع:
1- بيات، حسين . نقد و بررسي شيوه جريان سيال ذهن در ادبيات داستاني ايران. پايان نامه دكتري دانشگاه تربيت مدرس، شهريور .1382
2- پارسي نژاد ، كامران، ويرجينيا و ولف نويسنده اي گريزان از خويش، ادبيات داستاني، شماره 93، شهريور .1384
3- غفاري جاهد، مريم . قاعده بازي در شمارگاه: نقد و بررسي رمان قاعده بازي برنده جايزه كتاب سال .87 كتاب ماه ادبيات، شماره 26 خرداد .1388
4- مقبولي اقبال، وحيد. نگاهي كوتاه به زاويه ديد در داستان و جريان سيال ذهن. ادبيات داستاني، شماره 95 - 94، مهر و آبان .84
5- هاجري، حسين. نمود مدرنيسم در رمان فارسي. نشريه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تبريز شماره 185، زمستان .81
یه سرچ بزنید نمونه هاش رو دانلود رایگان هم هست!:4:
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
پاسخ : استفاده از جریان سیال ذهن در داستان
من معمولا رمان میخونم اما نه رمان ایرانی!!
نوشته های عامه پسند (!) (رمان هایی با یک چشم خیس!!) رو سراغشون نمیرم.البته چندتایی خوندم واسه آشنایی اما خب...
اینو گفتم که بدونین با ادبیات غرب و سبک وسیاق آثار غیر فارسی به خوبی آشنام.اما سلیقه ای هست به نظر من.
اکثرا جان اشتاین بک رو فوق العاده میدونن اما به نظر من غیر از "مروارید" اثر چشم گیری نداره...
اما خب نمیدونم "رستاخیز "(تولستوی)رو خوندین یا نه.اون رو فوق العاده میدونم من!!
به نظر من به بعضی ها بیش از حدی که حقشون بوده توجه شده یا در حق بعضی ها اجحاف شده!!
و باز هم تاکید میکنم که ادبیات یه مقوله ی سلیقه ای هست.
شاید من عاشق لمونی اسنیکت باشم و شاید کسی متنفر ازش.
اگه کتابی مد نظرتونه که نظرم رو راجع به داستایوسکی عوض میکنه بهم معرفی کنین!
با کمال میل از خوندن یه کتاب خوب تو یه شب سرد استقبال میکنم!
مرسی:d
بله اما از دیدگاه من همونطور که فیلم های هنری غیر ایرانی بیشتر نزد هنرمندان محبوبه
نویسنده های غیر ایرانی نباید براشون غریب باشه
داستایوسکی فوق العاده است
نویسنده های غیر ایرانی نباید براشون غریب باشه
داستایوسکی فوق العاده است
نوشته های عامه پسند (!) (رمان هایی با یک چشم خیس!!) رو سراغشون نمیرم.البته چندتایی خوندم واسه آشنایی اما خب...
اینو گفتم که بدونین با ادبیات غرب و سبک وسیاق آثار غیر فارسی به خوبی آشنام.اما سلیقه ای هست به نظر من.
اکثرا جان اشتاین بک رو فوق العاده میدونن اما به نظر من غیر از "مروارید" اثر چشم گیری نداره...
اما خب نمیدونم "رستاخیز "(تولستوی)رو خوندین یا نه.اون رو فوق العاده میدونم من!!
به نظر من به بعضی ها بیش از حدی که حقشون بوده توجه شده یا در حق بعضی ها اجحاف شده!!
و باز هم تاکید میکنم که ادبیات یه مقوله ی سلیقه ای هست.
شاید من عاشق لمونی اسنیکت باشم و شاید کسی متنفر ازش.
اگه کتابی مد نظرتونه که نظرم رو راجع به داستایوسکی عوض میکنه بهم معرفی کنین!
با کمال میل از خوندن یه کتاب خوب تو یه شب سرد استقبال میکنم!
مرسی:d
- ارسال ها
- 275
- لایک ها
- 567
- امتیاز
- 0
پاسخ : استفاده از جریان سیال ذهن در داستان
شاید مدل کتاب خوندن من متفاوت باشه
معمولا کتاب هایی ک عاشقشون میشم رو تا اخر نمیخونم
مثل خط سوم
مثل کویر
مثل یادداشت های زیرزمینی داستایوسکی
میدونین داستایوسکی با روان آدما تو نوشته هاش بازی میکنه و این فوق العاده است خیلی فوق العاده ...من اینجور نوشته ها رو دوست دارم آدم رو گیج میکنه ،به بیانی آدم رو مجبور میکنه تا برگرده اول جمله و دوباره اونو بخونه...از دیدگاه من این خیلی هنره
با این جمله که ادبیات سلیقه ایه کاملااااا موافقم و هیچ تردیدی توش نیست
منم نظر خودم رو گفتم
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
در ضمن در مورد لفظ "فوق العاده"جناب داستایوسکی باید بگم نظر دوستان هم سهیم بود و من تحت تاثیر دوستان این نظر رو بیان کردم
شاید مدل کتاب خوندن من متفاوت باشه
معمولا کتاب هایی ک عاشقشون میشم رو تا اخر نمیخونم
مثل خط سوم
مثل کویر
مثل یادداشت های زیرزمینی داستایوسکی
میدونین داستایوسکی با روان آدما تو نوشته هاش بازی میکنه و این فوق العاده است خیلی فوق العاده ...من اینجور نوشته ها رو دوست دارم آدم رو گیج میکنه ،به بیانی آدم رو مجبور میکنه تا برگرده اول جمله و دوباره اونو بخونه...از دیدگاه من این خیلی هنره
با این جمله که ادبیات سلیقه ایه کاملااااا موافقم و هیچ تردیدی توش نیست
منم نظر خودم رو گفتم
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
در ضمن در مورد لفظ "فوق العاده"جناب داستایوسکی باید بگم نظر دوستان هم سهیم بود
و من تحت تاثیر دوستان این نظر رو بیان کردم
پاسخ : استفاده از جریان سیال ذهن در داستان
نوشته های داستایوسکی عااالین فقط بدیشون اینه خیلی کش دارن.واقعا باید حوصله داشته باشی واسه خوندنشون.
جنایت و مکافاتشو که خوندم واقعا غرق داستان شدم.
داستایوسکی توی این کتاب ثابت کرد که یه روانشناس قهاره.
شاید مدل کتاب خوندن من متفاوت باشه
معمولا کتاب هایی ک عاشقشون میشم رو تا اخر نمیخونم
مثل خط سوم
مثل کویر
مثل یادداشت های زیرزمینی داستایوسکی
میدونین داستایوسکی با روان آدما تو نوشته هاش بازی میکنه و این فوق العاده است خیلی فوق العاده ...من اینجور نوشته ها رو دوست دارم آدم رو گیج میکنه ،به بیانی آدم رو مجبور میکنه تا برگرده اول جمله و دوباره اونو بخونه...از دیدگاه من این خیلی هنره
با این جمله که ادبیات سلیقه ایه کاملااااا موافقم و هیچ تردیدی توش نیست
منم نظر خودم رو گفتم
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
در ضمن در مورد لفظ "فوق العاده"جناب داستایوسکی باید بگم نظر دوستان هم سهیم بود و من تحت تاثیر دوستان این نظر رو بیان کردم
معمولا کتاب هایی ک عاشقشون میشم رو تا اخر نمیخونم
مثل خط سوم
مثل کویر
مثل یادداشت های زیرزمینی داستایوسکی
میدونین داستایوسکی با روان آدما تو نوشته هاش بازی میکنه و این فوق العاده است خیلی فوق العاده ...من اینجور نوشته ها رو دوست دارم آدم رو گیج میکنه ،به بیانی آدم رو مجبور میکنه تا برگرده اول جمله و دوباره اونو بخونه...از دیدگاه من این خیلی هنره
با این جمله که ادبیات سلیقه ایه کاملااااا موافقم و هیچ تردیدی توش نیست
منم نظر خودم رو گفتم
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
در ضمن در مورد لفظ "فوق العاده"جناب داستایوسکی باید بگم نظر دوستان هم سهیم بود
و من تحت تاثیر دوستان این نظر رو بیان کردم
جنایت و مکافاتشو که خوندم واقعا غرق داستان شدم.
داستایوسکی توی این کتاب ثابت کرد که یه روانشناس قهاره.