قند گلوکز به شکل پلیمری به نام گلیکوژن در عضله و کبد ذخیره می شود.این پلیمر به عنوان مخزن انرژی عمل میکند.در بیماری های ذخیره گلیکوژن(GSDs)به جهت اختلالات مختلف مادر زادی آنزیم های دخیل در سنتز و تجزیه گلیکوژن ، این ماده در مقادیر اضافی در عضلات اسکلتی ،عضله قلبی و یا کبد تجمع می یابد.علاوه بر این بدلیل انسداد متابولیسمی ، گلیکوژن به عنوان یک منبع طبیعی گلوکز در دسترس قرار نمی گیرد.این امر می تواند منجر به هیپوگلیسمی ، نقص عملکرد کبد و ناهنجاری های نورولوژیک گردد.در هر یک از شش نوع اصلی GSD یک نقص آنزیمی اختصاصی درگیر کننده یکی از مراحل مسیرهای متابولیسمی سنتز یا تجزیه گلیکوژن وجود دارد.انواع مختلف را می توان بر اساس اینکه اساساً کبد یا عضله را مبتلا می کنند گروه بندی کرد.هر شش نوع به صورت بیماری های اتوزومی مغلوب به ارث می رسند،هر چند واریانت هایی از فسفریلاز کبدی وجود دارد که ، وابسته به X هستند.
بیماری های ذخیره گلیکوژن که اساساً کبد را درگیر می کنند
بیماری فون ژیرکه (GSD_I )
این بیماری اولین اختلال متابولیسم گلیکوژن بود که توصیف گردید و به جهت نقص آنزیم گلوکز ـ6ـفسفاتاز است که مسئول تجزیه گلیکوژن کبد برای رها سازی گلوکز است.نوزادان مبتلا کبد بزرگ (هپاتومگالی)و یا تعریق و ضربان تند قلب به جهت هپوگلیسمی که بعد از ناشتا ماندن تنها به مدت 3ـ4 ساعت اتفاق می افتد،نشان می دهند.
درمان: تغذیه مکرر و پرهیز از ناشتا بودن به منظور حفظ غلظت قند خون
بیماری کری (GSD-III)
این بیماری در اثر نقص آنزیم آمیلو ـ6،1ـگلوکوزیداز که همچنین تحت عنوان آنزیم شاخه شکن شناخته می شود ایجاد می گردد.در اثرنقص آنزیم ،عدم توانایی برش اتصالات شاخه دار پلیمر گلیکوژن ایجاد شده و گلیکوژن در کبد و دیگر بافت ها تجمع می یابد.نوزادان مبتلا به جهت تجمع گلیکوژن ، هپاتومگالی و یا ضعف عضلانی نشان می دهند.
درمان: شامل پرهیز از هیپوگلیسمی با تغذیه مکرر و پرهیز از دوره های طولانی ناشتایی است.
بیماری اندرسون (GSD_IV)
این بیماری حاصل نقص آنزیم شاخه ساز گلیکوژن است که منجر به تشکیل اشکال غیر طبیعی گلیکوژن متشکل از زنجیره های بلند با انشعابات کم می شود که نمیتواند توسط آنزیم هایی که به طور طبیعی مسئول تجزیه گلیکوژن هستند ، شکسته می شود.نوزادان مبتلا در سال اول زندگی با هیپوتونی و عملکرد غیر طبیعی کبد متظاهر می شوند که سپس سریعاً به سمت نارسایی کبد پیشرفت می کند.
درمان: درمان موثری به غیر از امکان یک پیوند کبد وجود ندارد.
نقص فسفریلاز کبدی (GSD_VI)
فسفریلاز کبدی یک آنزیم مولتی مریک است که از زیر واحد هایی مجتمع شده است که توسط ژن های اتوزومی و وابسته به X کد می شوند. نقص فسفریلاز کبدی تجزیه گلیکوژن را مسدود کرده و منجر می شود کودکان در دو سال اول زندگی هپاتو مگالی ،هیپوگلیسمی و نارسایی رشد نشان دهند.
درمان: شامل تامین کربوهیدرات می باشد که رشد را بهبود می بخشد.
بیماری های ذخیره گلیکوژن که اساساً عضله را درگیر می کنند
بیماری پومپ ) (GSD_II
نوزادان دارای بیماری پومپ معمولاً در چند ماه اول زندگی شل بودن (هیپوتونی) و تاخیر در زیر ساخت های عمده حرکتی به جهت ضعف عضلانی را نشان می دهند.سپس قلب آنها بزرگ شده و در سال اول یا دوم زندگی در اثر نارسایی قلبی و ارادی به جهت نقص آنزیم لیزوزومی αـ1 ،4ـ گلیکوزیداز که برای شکستن گلیکوژن لازم است،گلیکوژن تجمع می یابد.تشخیص را می توان با سنجش آنزیمی روی گلبول های سفید خون و یا فیبروبلاست ها تایید کرد.گزارش های اولیه از درمان جایگزینی آنزیم ، نوید بخش به نظر می رسند.
بیماری مک آردل (GSD_V)
اشخاص مبتلا به بیماری مک آردل در سنین نوجوانی با گرفتگی عضلانی در هنگام ورزش مشخص می شوند.این بیماری در اثر نقص فسفریلاز عضله که برای تجزیه گلیکوژن عضلانی لازم است،ایجاد می شود.درمان موثری وجود ندارد،اما در برخی از افراد مبتلا ، چنانکه ورزش ادامه یابد ، گرفتگی عضلانی تمایل به کاهش خواهد داشت که احتمالاً به دلیل در دسترس قرار گرفتن دیگر منابع انرژی از مسیرهای متابولیسمی جایگزین ، می باشد.
بیماری های ذخیره گلیکوژن که اساساً کبد را درگیر می کنند
بیماری فون ژیرکه (GSD_I )
این بیماری اولین اختلال متابولیسم گلیکوژن بود که توصیف گردید و به جهت نقص آنزیم گلوکز ـ6ـفسفاتاز است که مسئول تجزیه گلیکوژن کبد برای رها سازی گلوکز است.نوزادان مبتلا کبد بزرگ (هپاتومگالی)و یا تعریق و ضربان تند قلب به جهت هپوگلیسمی که بعد از ناشتا ماندن تنها به مدت 3ـ4 ساعت اتفاق می افتد،نشان می دهند.
درمان: تغذیه مکرر و پرهیز از ناشتا بودن به منظور حفظ غلظت قند خون
بیماری کری (GSD-III)
این بیماری در اثر نقص آنزیم آمیلو ـ6،1ـگلوکوزیداز که همچنین تحت عنوان آنزیم شاخه شکن شناخته می شود ایجاد می گردد.در اثرنقص آنزیم ،عدم توانایی برش اتصالات شاخه دار پلیمر گلیکوژن ایجاد شده و گلیکوژن در کبد و دیگر بافت ها تجمع می یابد.نوزادان مبتلا به جهت تجمع گلیکوژن ، هپاتومگالی و یا ضعف عضلانی نشان می دهند.
درمان: شامل پرهیز از هیپوگلیسمی با تغذیه مکرر و پرهیز از دوره های طولانی ناشتایی است.
بیماری اندرسون (GSD_IV)
این بیماری حاصل نقص آنزیم شاخه ساز گلیکوژن است که منجر به تشکیل اشکال غیر طبیعی گلیکوژن متشکل از زنجیره های بلند با انشعابات کم می شود که نمیتواند توسط آنزیم هایی که به طور طبیعی مسئول تجزیه گلیکوژن هستند ، شکسته می شود.نوزادان مبتلا در سال اول زندگی با هیپوتونی و عملکرد غیر طبیعی کبد متظاهر می شوند که سپس سریعاً به سمت نارسایی کبد پیشرفت می کند.
درمان: درمان موثری به غیر از امکان یک پیوند کبد وجود ندارد.
نقص فسفریلاز کبدی (GSD_VI)
فسفریلاز کبدی یک آنزیم مولتی مریک است که از زیر واحد هایی مجتمع شده است که توسط ژن های اتوزومی و وابسته به X کد می شوند. نقص فسفریلاز کبدی تجزیه گلیکوژن را مسدود کرده و منجر می شود کودکان در دو سال اول زندگی هپاتو مگالی ،هیپوگلیسمی و نارسایی رشد نشان دهند.
درمان: شامل تامین کربوهیدرات می باشد که رشد را بهبود می بخشد.
بیماری های ذخیره گلیکوژن که اساساً عضله را درگیر می کنند
بیماری پومپ ) (GSD_II
نوزادان دارای بیماری پومپ معمولاً در چند ماه اول زندگی شل بودن (هیپوتونی) و تاخیر در زیر ساخت های عمده حرکتی به جهت ضعف عضلانی را نشان می دهند.سپس قلب آنها بزرگ شده و در سال اول یا دوم زندگی در اثر نارسایی قلبی و ارادی به جهت نقص آنزیم لیزوزومی αـ1 ،4ـ گلیکوزیداز که برای شکستن گلیکوژن لازم است،گلیکوژن تجمع می یابد.تشخیص را می توان با سنجش آنزیمی روی گلبول های سفید خون و یا فیبروبلاست ها تایید کرد.گزارش های اولیه از درمان جایگزینی آنزیم ، نوید بخش به نظر می رسند.
بیماری مک آردل (GSD_V)
اشخاص مبتلا به بیماری مک آردل در سنین نوجوانی با گرفتگی عضلانی در هنگام ورزش مشخص می شوند.این بیماری در اثر نقص فسفریلاز عضله که برای تجزیه گلیکوژن عضلانی لازم است،ایجاد می شود.درمان موثری وجود ندارد،اما در برخی از افراد مبتلا ، چنانکه ورزش ادامه یابد ، گرفتگی عضلانی تمایل به کاهش خواهد داشت که احتمالاً به دلیل در دسترس قرار گرفتن دیگر منابع انرژی از مسیرهای متابولیسمی جایگزین ، می باشد.