- ارسال ها
- 36
- لایک ها
- 45
- امتیاز
- 0
معرفی رشته ی مهندسی پلیمر – صنایع پلیمر
مقدمه: برای شروع لازم است به تعریف واژه ی پلیمر بپردازیم، پلیمر به مولکول های غول آسایی گفته می شود که از واحدهای تکراری تشکیل شده اند. این امر به پلیمرها ویژگی هایی می بخشد که آنها را نسبت به سایر مواد، همچون مواد سرامیکی، فلزات و ... متمایز می کند. به عنوان مثال شاید جالب باشد اگر بدانید از پلیمر ساده ای همچون پلی اتیلن هم می توان کیسه فریزر ساخت و هم جلیغه ی ضد گلوله! در حالی که هیچ فرقی بین نوع ماده یعنی پلی اتیلن در این دو محصول وجود ندارد.
هنوز بیش از یک قرن از کشف پلیمرها نگذشته به همین دلیل این رشته از علم مواد بسیار نو است به طوری که شاید بتوان گفت به سرعت رشد در این شاخه از علم مواد نسبت به شایر شاخه های علم مواد بسیار بالاتر است.
آشنایی با مهندسی پلیمر: اکثر مردم گمان می کنند که مهندسی پلیمر بسیار وابسته به شیمی است و هر دانشجوی پلیمری که می بینند را به چشم یک شیمی دان نگاه می کنند. در حالی که مهندسی پلیمر در برخی حوزه ها بیشتر شبیه مهندسی مکانیک است تا شیمی. اگر بخواهیم مهندسی پلیمر و حوزه های فعالیت این علم را بررسی کنیم می توانیم این رشته را به چهار حوزه ی مجزا تقسیم کنیم.
1. ساخت پلیمرها (سنتز): شاید این بخش اولین بخشی باشد که در نگاه اول از مهندسی پلیمر در ذهن می آید. این قسمت از مهندسی پلیمر شامل ساخت و سنتز پلیمرهای مختلف از پلی اتیلن تا پلیمرهای پیشرفته و دقیقی می شود که کاربردهای بسیار خاص دارند. شاید برایتان جالب باشد که بخش زیادی از داروها پلیمری هستند و برای ساخت آنها باید بر علم سنتز پلیمرها مسلط بود. این بخش از علم پلیمر شیمی بیشتری دارد و نیاز به دانش شیمی پیشرفته ای دارد.
2. خواص و ساختار پلیمرها(شیمی فیزیک پلیمرها): این بخش از علم پلیمر به دنبال یافتن رابطه هایی بین ساختار مولکولی پلیمرها و رفتار آنها در مقیاس ماکرو می باشد. مثلا اینکه اگر در مولکول پلی اتیلن اتم کلر با هیدروژن جایگزین شود چه اتفاقی می افتد و مسائلی از این دست. این حوزه بیشتر مرز بین شیمی (ساختار مولکولی) و رفتار فیزیکی مواد را بررسی می کند.
3. محصولات پلیمری: منظور از محصولات پلیمری انواع کامپوزیت ها، لاستیک ها و پلاستیک ها می باشد. تهیه و ساخت هر یک از این نوع محصولات قوانین و روش های خاص خود را دارد که در این حوزه دانشجویان کارشناسی با گذراندن واحدهایی با هر یک از این محصولات و فرآیندهای شکل دهی و ساخت آنها آشنا می شوند.
4. مدل سازی: در این حوزه می توان به شبیه سازی ریاضی فرآیند های پلیمری و یا کنترل فر
آیندهای پلیمری (کنترل فرآیند) اشاره کرد. این حوزه نیاز به ریاضیات قوی دارد و مهندسین پلیمر علاقه مند به ریاضی معمولا در این حوزه فعالیت می کنند.
همان طور که مشاهده نمودید در این مهندسی حوزه های فعالیت برای علاقه مندان به تمام رشته های ریاضی، فیزیک و شیمی موجود است و همین مساله شاید باعث خاص بودن این مهندسی بشود.
واحدهای درسی: در مورد دروس این مهندسی نیز باید اشاره کنم که علاوه بر دروس عمومی همچون ریاضی، فیزیک و ... این رشته شامل دروسی همچون ترمودینامیک، شیمی آلی، سیالات و کنترل فرآیند می باشد که با دانشجویان مهندسی شیمی مشترک است. اما دروس تخصصی این رشته دروسی همچون شیمی سینتیک پلیمریزاسیون، مهندسی فرآیندهای پلیمریزاسیون، مهندسی الاستومر، تکنولوژی کامپوزیت، مهندسی پلاستیک، الیاف، شیمی فیزیک پلیمرها می باشد.
تاریخچه و ادامه تحصیل: در کشور ما نیز از حدود 30 سال قبل این رشته در دانشگاه امیرکبیر ابتدا به صورت گرایشی از مهندسی نساجی و سپس به صورت مستقل ایجاد شده و هم اکنون نیز با افزوده شدن دانشگاههای دیگر تعداد این دانشگاهها افزایش یافته است. امکان ادامه تحصیل در این رشته برای داوطلبان تا مقطع دکتری در کشور فراهم است. یکی از مزیت های اصلی این رشته تعداد کم دانشجویان آن و در نتیجه تعداد کم داوطلب آزمون های دکتری و کارشناسی ارشد این رشته می بقاشد که باعث راحتی ادامه تحصیل در این رشته شده است. این رشته در مقطع کارشناسی ارشد به سه گرایش صنایع پلیمر، نانوتکنولوژی و فرآیندهای پلیمریزاسیون تقسیم می شود.
بازار کار این رشته نیز با توجه به محدود بودن تعداد فارغ التحصیلان و هم چنین نو بودن این مهندسی و شرایط نفتی کشور ما مناسب می باشد و اکثر فارغ التحصیلان این رشته در صنعت جذب می شوند. زمینه های شغلی متداول برای این مهندسان پتروشیمی ها، صنایع لاستیک، پلاستیک، نساجی و یا صنایع کامپوزیت که بیشتر کاربردهای نظامی دارند می باشند.
محسن خوشدل - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی پلیمر دانشگاه صنعتی امیرکبیر
مقدمه: برای شروع لازم است به تعریف واژه ی پلیمر بپردازیم، پلیمر به مولکول های غول آسایی گفته می شود که از واحدهای تکراری تشکیل شده اند. این امر به پلیمرها ویژگی هایی می بخشد که آنها را نسبت به سایر مواد، همچون مواد سرامیکی، فلزات و ... متمایز می کند. به عنوان مثال شاید جالب باشد اگر بدانید از پلیمر ساده ای همچون پلی اتیلن هم می توان کیسه فریزر ساخت و هم جلیغه ی ضد گلوله! در حالی که هیچ فرقی بین نوع ماده یعنی پلی اتیلن در این دو محصول وجود ندارد.
هنوز بیش از یک قرن از کشف پلیمرها نگذشته به همین دلیل این رشته از علم مواد بسیار نو است به طوری که شاید بتوان گفت به سرعت رشد در این شاخه از علم مواد نسبت به شایر شاخه های علم مواد بسیار بالاتر است.
آشنایی با مهندسی پلیمر: اکثر مردم گمان می کنند که مهندسی پلیمر بسیار وابسته به شیمی است و هر دانشجوی پلیمری که می بینند را به چشم یک شیمی دان نگاه می کنند. در حالی که مهندسی پلیمر در برخی حوزه ها بیشتر شبیه مهندسی مکانیک است تا شیمی. اگر بخواهیم مهندسی پلیمر و حوزه های فعالیت این علم را بررسی کنیم می توانیم این رشته را به چهار حوزه ی مجزا تقسیم کنیم.
1. ساخت پلیمرها (سنتز): شاید این بخش اولین بخشی باشد که در نگاه اول از مهندسی پلیمر در ذهن می آید. این قسمت از مهندسی پلیمر شامل ساخت و سنتز پلیمرهای مختلف از پلی اتیلن تا پلیمرهای پیشرفته و دقیقی می شود که کاربردهای بسیار خاص دارند. شاید برایتان جالب باشد که بخش زیادی از داروها پلیمری هستند و برای ساخت آنها باید بر علم سنتز پلیمرها مسلط بود. این بخش از علم پلیمر شیمی بیشتری دارد و نیاز به دانش شیمی پیشرفته ای دارد.
2. خواص و ساختار پلیمرها(شیمی فیزیک پلیمرها): این بخش از علم پلیمر به دنبال یافتن رابطه هایی بین ساختار مولکولی پلیمرها و رفتار آنها در مقیاس ماکرو می باشد. مثلا اینکه اگر در مولکول پلی اتیلن اتم کلر با هیدروژن جایگزین شود چه اتفاقی می افتد و مسائلی از این دست. این حوزه بیشتر مرز بین شیمی (ساختار مولکولی) و رفتار فیزیکی مواد را بررسی می کند.
3. محصولات پلیمری: منظور از محصولات پلیمری انواع کامپوزیت ها، لاستیک ها و پلاستیک ها می باشد. تهیه و ساخت هر یک از این نوع محصولات قوانین و روش های خاص خود را دارد که در این حوزه دانشجویان کارشناسی با گذراندن واحدهایی با هر یک از این محصولات و فرآیندهای شکل دهی و ساخت آنها آشنا می شوند.
4. مدل سازی: در این حوزه می توان به شبیه سازی ریاضی فرآیند های پلیمری و یا کنترل فر
آیندهای پلیمری (کنترل فرآیند) اشاره کرد. این حوزه نیاز به ریاضیات قوی دارد و مهندسین پلیمر علاقه مند به ریاضی معمولا در این حوزه فعالیت می کنند.
همان طور که مشاهده نمودید در این مهندسی حوزه های فعالیت برای علاقه مندان به تمام رشته های ریاضی، فیزیک و شیمی موجود است و همین مساله شاید باعث خاص بودن این مهندسی بشود.
واحدهای درسی: در مورد دروس این مهندسی نیز باید اشاره کنم که علاوه بر دروس عمومی همچون ریاضی، فیزیک و ... این رشته شامل دروسی همچون ترمودینامیک، شیمی آلی، سیالات و کنترل فرآیند می باشد که با دانشجویان مهندسی شیمی مشترک است. اما دروس تخصصی این رشته دروسی همچون شیمی سینتیک پلیمریزاسیون، مهندسی فرآیندهای پلیمریزاسیون، مهندسی الاستومر، تکنولوژی کامپوزیت، مهندسی پلاستیک، الیاف، شیمی فیزیک پلیمرها می باشد.
تاریخچه و ادامه تحصیل: در کشور ما نیز از حدود 30 سال قبل این رشته در دانشگاه امیرکبیر ابتدا به صورت گرایشی از مهندسی نساجی و سپس به صورت مستقل ایجاد شده و هم اکنون نیز با افزوده شدن دانشگاههای دیگر تعداد این دانشگاهها افزایش یافته است. امکان ادامه تحصیل در این رشته برای داوطلبان تا مقطع دکتری در کشور فراهم است. یکی از مزیت های اصلی این رشته تعداد کم دانشجویان آن و در نتیجه تعداد کم داوطلب آزمون های دکتری و کارشناسی ارشد این رشته می بقاشد که باعث راحتی ادامه تحصیل در این رشته شده است. این رشته در مقطع کارشناسی ارشد به سه گرایش صنایع پلیمر، نانوتکنولوژی و فرآیندهای پلیمریزاسیون تقسیم می شود.
بازار کار این رشته نیز با توجه به محدود بودن تعداد فارغ التحصیلان و هم چنین نو بودن این مهندسی و شرایط نفتی کشور ما مناسب می باشد و اکثر فارغ التحصیلان این رشته در صنعت جذب می شوند. زمینه های شغلی متداول برای این مهندسان پتروشیمی ها، صنایع لاستیک، پلاستیک، نساجی و یا صنایع کامپوزیت که بیشتر کاربردهای نظامی دارند می باشند.
محسن خوشدل - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی پلیمر دانشگاه صنعتی امیرکبیر
