یکی از وسایل فرمان دهنده مدارهای کنترل اتوماتیک، تایمرها یا رله های زمانی هستند که وظیفه کنترل مدار را برای مدت زمانی معین به عهده دارند.
تایمر وسیله‌ای است متشکل از تعدادی سوئیچ (کلید) و تعدادی رله (تیغه) که در حالت عادی می‌توانند باز یا بسته باشند.
شکل زیر اجزای مختلف یک نمونه تایمر را نمایش می‌دهد:
تایمر وسیله‌ای است متشکل از تعدادی سوئیچ (کلید) و تعدادی رله (تیغه) که در حالت عادی می‌توانند باز یا بسته باشند.
شکل زیر اجزای مختلف یک نمونه تایمر را نمایش می‌دهد:
عملکرد تایمر بدین صورت است که پس از اتصال ولتاژ تغذیه (مثلا با زدن کلید)، دستگاه می‌تواند خروجی‌ها (رله‌ها) را با تاخیرهای زمانی معینی یا حتی بلافاصله قطع یا وصل نماید.
امروزه به جهت اهمیت صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف انرژی استفاده از تایمر اهمیتی دو چندان یافته است.
تایمرها بر اساس نحوه‌ی قطع و وصل خروجی‌ها و نوع تاخیر به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• ON Delay
• Flicker فلیکر ( (OFF Short و ON Short)
• Signal ON/OFF Delay
• Interval
• One_Shut
• ستاره مثلث: برای تغییر از حالت ستاره به مثلث برای راه‌اندازی موتورهای سنگین (قوی)
• Multi Mode
تایمرها در انواع مختلفی ساخته می شوند که در زیر آورده شده است:
الف) تایمر موتوری یا الکترومکانیکی
ب) تایمر الکترونیکی
پ) تایمر نیوماتیکی (با فشار هوا)
ت) تایمر بی متال یا حرارتی
ث) تایمر هیدرولیکی
الف) تایمر موتوری یا الکترومکانیکی
این نوع تایمر از یک موتور کوچک با قطب چاک دار تشکیل شده است که از طریق چرخ دنده یک دیسک را در مقابل میکروسوئیچ می چرخاند.
ساختمان داخلی تایمر موتوری: محل دیسک در لحظه شروع بکار، قابل تنظیم است و پس از تنظیم زمان آن (توسط زائده خارجی) و تغذیه
تایمرامروزه به جهت اهمیت صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف انرژی استفاده از تایمر اهمیتی دو چندان یافته است.
تایمرها بر اساس نحوه‌ی قطع و وصل خروجی‌ها و نوع تاخیر به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• ON Delay
• Flicker فلیکر ( (OFF Short و ON Short)
• Signal ON/OFF Delay
• Interval
• One_Shut
• ستاره مثلث: برای تغییر از حالت ستاره به مثلث برای راه‌اندازی موتورهای سنگین (قوی)
• Multi Mode
تایمرها در انواع مختلفی ساخته می شوند که در زیر آورده شده است:
الف) تایمر موتوری یا الکترومکانیکی
ب) تایمر الکترونیکی
پ) تایمر نیوماتیکی (با فشار هوا)
ت) تایمر بی متال یا حرارتی
ث) تایمر هیدرولیکی
الف) تایمر موتوری یا الکترومکانیکی
این نوع تایمر از یک موتور کوچک با قطب چاک دار تشکیل شده است که از طریق چرخ دنده یک دیسک را در مقابل میکروسوئیچ می چرخاند.
ساختمان داخلی تایمر موتوری: محل دیسک در لحظه شروع بکار، قابل تنظیم است و پس از تنظیم زمان آن (توسط زائده خارجی) و تغذیه
، موتور با دور ثابت به گردش در می آید و با گردش موتور، زمان تایمر شروع می شود. پس از گردش، به علت برخورد با زائده دیسک متوقف می شود و به میکرو سوئیچ داخلی فرمان می دهد و کنتاکت های تایمر عمل می کنند و بطور اتوماتیک قطع می شوند و موتور از کار می افتد. زمان وصل این رله ها از دهم ثانیه تا بطور دائم قابل تنظیم است.
ب) تایمر الکترونیکی
از تایمرهای الکترونیکی برای تنظیم زمان های کمتر از ثانیه تا چندین ثانیه استفاده می شود. در ساختمان این تایمرها از مدارها و اجزای الکترونیکی استفاده شده است.
در نوعی از این تایمرها با شارژ و دشارژ شدن یک خازن بوبین یک رله کوچک تحریک می شود. اصول ساختمان
تایمرب) تایمر الکترونیکی
از تایمرهای الکترونیکی برای تنظیم زمان های کمتر از ثانیه تا چندین ثانیه استفاده می شود. در ساختمان این تایمرها از مدارها و اجزای الکترونیکی استفاده شده است.
در نوعی از این تایمرها با شارژ و دشارژ شدن یک خازن بوبین یک رله کوچک تحریک می شود. اصول ساختمان
الکترونیکی بر مبنای مدار RC (خازن و مقاومت) و برحسب تاخیر زمانی استوار است. تنظیم این نوع تایمرها بستگی به مقدار مقاومت سر راه خازن دارد.
در ساده ترین نوع تایمر الکترونیکی در تایمر نوع خازنی، رله هنگامی وصل می شود که خازن شارژ بشود و ولتاژ دو سر آن برابر ولتاژ وصل رله گردد. پس از وصل رله، بار ذخیره شده در خازن روی مقاومتی که توسط کنتاکت باز رله به دو سر خازن وصل می شود تخلیه می گردد. در این نوع با تغییر ظرفیت خازن می توان زمان تایمر را تنظیم کرد.
پ) تایمر نیوماتیکی
در این
تایمردر ساده ترین نوع تایمر الکترونیکی در تایمر نوع خازنی، رله هنگامی وصل می شود که خازن شارژ بشود و ولتاژ دو سر آن برابر ولتاژ وصل رله گردد. پس از وصل رله، بار ذخیره شده در خازن روی مقاومتی که توسط کنتاکت باز رله به دو سر خازن وصل می شود تخلیه می گردد. در این نوع با تغییر ظرفیت خازن می توان زمان تایمر را تنظیم کرد.
پ) تایمر نیوماتیکی
در این
از خاصیت ذخیره سازی و فشردگی هوا استفاده می شود. به این ترتیب که رله در موقع رها شدن خیلی راحت رها می شود وقتی که بوبین تحریک قسمت متحرک را جذب می کند، اهرم، قطعه ای را که به شکل دم آهنگری است، فشار خواهد داد. هوای داخلی دم از طریق سوپاپ یکطرفه خارج می شود. وقتی که بوبین از تحریک خارج می شود، فنر دم را منبسط می کند دم، از طریق سوپاپ تنظیم، از هوا پر می شود. سرعت انبساط دم در رابطه با پیچ تنظیم تفاوت می کند. وقتی که دم به حالت عادی برگشت کنتاکت ها عمل می کنند بنابراین بوسیله میزان کردن پیچ تنظیم، عمل کردن کنتاکت ها را می توان تغییر داد. کار این زمان سنج شبیه تایمر موتوری است با این تفاوت که زمان سنج موتوری پس از تنظیم و وصل بوبین آن به ولتاژ شروع به کار می کند، ولی زمان سنج نیوماتیکی پس از قطع بوبین آن از ولتاژ شروع به کار می کند.
ت) تایمر بی متال یا حرارتی (تایمر حرارتی)
این نوع
تایمرت) تایمر بی متال یا حرارتی (تایمر حرارتی)
این نوع
با استفاده از خاصیت بی متال کار می کند و در انواع رله حرارتی ذوب شونده، رله حرارتی بی متال و رله حرارتی منعکس کننده میله ای ساخته می شوند. زمانی که جریان از بی متال عبور می کند گرم می شود و پس از مدتی در اثر تغییر شکل عمل کرده مدار را قطع یا وصل می کند. دقت این نوع تایمر زیاد نیست و آب و هوای محیط بر روی آن اثر می گذارد.
ث) تایمر هیدرولیکی
در این رله ها از سیستم هیدرولیکی جهت تاخیر در مدار استفاده می شود. طرز کار آن طوری است که وقتی جریان برق به رله وصل می شود، مقداری روغن در داخل آن جابجا می گردد:
برای بازگشت روغن به محل اولیه زمانی لازم است که این زمان را بعنوان زمان تایمر در نظر می گیرند. این رله ها را در مدارهای مختلف بکار می برند.
بطور کلی تایمرها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
1. رله های تاخیر در وصل:
به رله ای گفته می شود که باید به رله انرژی داده شود و سپس رله عمل کرده کنتاکتی را باز یا بسته کند مثل
تایمرث) تایمر هیدرولیکی
در این رله ها از سیستم هیدرولیکی جهت تاخیر در مدار استفاده می شود. طرز کار آن طوری است که وقتی جریان برق به رله وصل می شود، مقداری روغن در داخل آن جابجا می گردد:
برای بازگشت روغن به محل اولیه زمانی لازم است که این زمان را بعنوان زمان تایمر در نظر می گیرند. این رله ها را در مدارهای مختلف بکار می برند.
بطور کلی تایمرها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
1. رله های تاخیر در وصل:
به رله ای گفته می شود که باید به رله انرژی داده شود و سپس رله عمل کرده کنتاکتی را باز یا بسته کند مثل
موتوری.
2. رله های تاخیر در قطع:
به رله ای گفته می شود که بعد از قطع شدن انرژی عمل کرده کنتاکتی را باز یا بسته می کند مثل تایمر نیوماتیکی.
یک تایمر یک نوع خاص از ساعت است که برای اندازه گیری دوره های زمانی مختلف به کار می رود. از نظر عملکردی
تایمر2. رله های تاخیر در قطع:
به رله ای گفته می شود که بعد از قطع شدن انرژی عمل کرده کنتاکتی را باز یا بسته می کند مثل تایمر نیوماتیکی.
یک تایمر یک نوع خاص از ساعت است که برای اندازه گیری دوره های زمانی مختلف به کار می رود. از نظر عملکردی
ها را می توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول تایمرها، آن هایی هستند که شمارش واحدهای زمانی آن ها از صفر شروع می شود و به سمت عدد بزرگتر می رود که به این تایمرها در اصطلاح stopwatch گفته می شود. دسته دوم آنهایی هستند که از یک نقطه مشخص زمانی به سمت صفر شمارش می کنند که به این ها بیشتر می توان نام «تایمر» اطلاق کرد.
اگر بخواهیم از دید صنعتی این وسیله را تعریف کنیم تایمرها یا رله های زمانی یکی از وسایل فرمان دهنده مدار های کنترل اتوماتیک هستند که همچون رله های کنترلی وظیفه کنترل مدار را برای مدت زمان معینی بر عهده دارند، با این تفاوت که رله های کنترلی بر کمیت های الکتریکی نظارت می کنند، اما رله های زمانی یا همان تایمرها، وظیفه زمان سنجی و ایجاد تقدم و تاخر را بر عهده دارند. یکی دیگر از تفاوت های
رلهاگر بخواهیم از دید صنعتی این وسیله را تعریف کنیم تایمرها یا رله های زمانی یکی از وسایل فرمان دهنده مدار های کنترل اتوماتیک هستند که همچون رله های کنترلی وظیفه کنترل مدار را برای مدت زمان معینی بر عهده دارند، با این تفاوت که رله های کنترلی بر کمیت های الکتریکی نظارت می کنند، اما رله های زمانی یا همان تایمرها، وظیفه زمان سنجی و ایجاد تقدم و تاخر را بر عهده دارند. یکی دیگر از تفاوت های
های زمانی با رله های کنترلی این است که
رلههای کنترلی نمودارهای پیوسته دارند اما تایمرها نمودارهایی گسسته دارند. شناخت این نمودارها و تفسیر آن ها و از همه مهم تر توانایی به خدمت گیری آن ها شرط اساسی استفاده از آن هاست.
در مقاله قبلی با تایمرهای مکانیکی، الکترومکانیکی، نیوماتیکی، هیدرولیکی، بیمتال و الکترونیکی آشنا شدید.
تایمرها دسته بندی های متفاوت تری نیز دارند :
الف- تایمرهای یک زمانه و دو زمانه
ب- چند عملیاتی یا مولتی فانکشن و تک عملیاتی
ج- چند زمانه یا مولتی رنج و تک رنج
د- مولتی ولت و ولتاژ ثابت
ه- کتابی، مینیاتوری، سوکتی، سیگنالی و غیره
در صورت انتخاب بجای یک
تایمردر مقاله قبلی با تایمرهای مکانیکی، الکترومکانیکی، نیوماتیکی، هیدرولیکی، بیمتال و الکترونیکی آشنا شدید.
تایمرها دسته بندی های متفاوت تری نیز دارند :
الف- تایمرهای یک زمانه و دو زمانه
ب- چند عملیاتی یا مولتی فانکشن و تک عملیاتی
ج- چند زمانه یا مولتی رنج و تک رنج
د- مولتی ولت و ولتاژ ثابت
ه- کتابی، مینیاتوری، سوکتی، سیگنالی و غیره
در صورت انتخاب بجای یک
، علاوه بر ساده سازی مدارها، سرعت مونتاژ تابلو زیاد شده ، قطعات و هزینه کم و مدار ساده و ایمن می گردد . بعنوان مثال، در طراحی تابلو ستاره – مثلث، پیش از این از تایمر تاخیر در وصل معمولی در کنار چند کنتاکت کمکی و مداری پیچیده استفاده می شد . امروزه با تایمرهای ستاره – مثلث ، تابلویی بسیار ساده و با سیم کشی کم، امن، بدون نیاز به کنتاکتهای کمکی و البته با سرعت قابل ساخت است.
کمپانی
امرنکمپانی
با بیش از 75 سال سابقه در زمینه تولید تایمر، پرفروش ترین نوع تایمرهای موجود در بازار ایران را تولید می کند. تایمرهای اُمرن قابلیت نصب بر روی ریل و تابلو را دارا هستند.
تایمر یک قطعه کنترلی است که یک سیگنال ورودی دریافت نموده و پس از گذشتن یک زمان تاخیر (که از پیش تعیین شده است)، یک سیگنال خروجی ارائه می دهد. از تایمر در فرآیندهای متنوعی در ماشین ها و نیز خطوط تولید استفاده می شود. به عنوان مثال تعیین زمان پرس در یک دستگاه پرس و یا زمان تکان دادن در یک مخلوط کن از جمله ی این کاربردها می باشد.
در این مقاله قصد داریم تایمر مولتی رنج امرن را معرفی کنیم:
مدل: Omron H3CR
H3CR Omron Timer
تایمر مولتی رنج و مولتی ولت امرن
نوع تایمر: Analog Solid State Timer
تاخیر در قطع و وصل
در دو مدل 8 پایه و 11 پایه
100 تا 240 ولتAC و 100 تا 125 ولت DC
24 تا 48 ولت AC و 12 تا 48 ولت DC
توضیح مهم : تایمر
امرنتایمر یک قطعه کنترلی است که یک سیگنال ورودی دریافت نموده و پس از گذشتن یک زمان تاخیر (که از پیش تعیین شده است)، یک سیگنال خروجی ارائه می دهد. از تایمر در فرآیندهای متنوعی در ماشین ها و نیز خطوط تولید استفاده می شود. به عنوان مثال تعیین زمان پرس در یک دستگاه پرس و یا زمان تکان دادن در یک مخلوط کن از جمله ی این کاربردها می باشد.
در این مقاله قصد داریم تایمر مولتی رنج امرن را معرفی کنیم:
مدل: Omron H3CR
H3CR Omron Timer
تایمر مولتی رنج و مولتی ولت امرن
نوع تایمر: Analog Solid State Timer
تاخیر در قطع و وصل
در دو مدل 8 پایه و 11 پایه
100 تا 240 ولتAC و 100 تا 125 ولت DC
24 تا 48 ولت AC و 12 تا 48 ولت DC
توضیح مهم : تایمر
در حال حاضر در کارخانه
OMRONچین تولید شده و درواقع تایمر اصل امرن OMRON مونتاژ چین است ( تحت لیسانس و با قطعات داخلی ژاپن ). بنابر این کلیه تایمرهایی که ریمارک شده و به نام تایمر امرون OMRON اصل ژاپن در بازار به فروش می رسد تقلبی و فاقد گارانتی و پشتیبانی شرکت بوده و درصورت مشاهده با عوامل فروش اینگونه تایمرهای تقلبی امرن OMRON برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
یکی از ساده ترین راه ها برای کنترل دستگاه های برقی استفاده از کلید یا رله می باشد. به این ترتیب که هر زمان نیاز به خروجی داشته باشیم کلید را روشن کرده و در این صورت کلید را خاموش می نماییم.
در برخی کاربردها نیاز است که بعد از تحریک شدن کلید؛ خروجی بعد از مدتی فعال گردد، در این شرایط می بایست از وسیله ای دیگر به نام تایمر استفاده نمود.
رله زمانی کلیدی است که پس از دریافت فرمان بر اساس تنظیمی که روی آن صورت گر فته پس از مدت زمانی عمل می کند و کنتاکتهای داخلی بسته آن ، باز و کنتاکتهای باز، بسته می شوند. رله های زمانی را تحت عنوان تایمر می شناسند.
تایمرها انواع مختلفی دارند و هریک به منظور کاربردی خاص مورد استفاده قرار می گیرند. برخی تایمرها استفاده های صنعتی دارند و برخی استفاده های خانگی دارند.
یکی از انواع تایمرها، تایمر های الکتریکی هستند که این تایمرها دارای یک کنتاکت باز و یک کنتاکت بسته هستند. ساختمان داخلی آن از قطعات الکترونیکی همچون آی سی و ترانزیستور تشکیل شده است .
اساس کار این تایمرها براساس زمان شارژ و دشارژ خازنها می باشد.
در این تایمرها می توان با چرخاندن ولوم تنظیم زمان ، زمان مورد نظر را با تغییر زمان شارژ یا دشارژ خازن تغییر داد.
یکی از ساده ترین راه ها برای کنترل دستگاه های برقی استفاده از کلید یا رله می باشد. به این ترتیب که هر زمان نیاز به خروجی داشته باشیم کلید را روشن کرده و در این صورت کلید را خاموش می نماییم.
در برخی کاربردها نیاز است که بعد از تحریک شدن کلید؛ خروجی بعد از مدتی فعال گردد، در این شرایط می بایست از وسیله ای دیگر به نام تایمر استفاده نمود.
رله زمانی کلیدی است که پس از دریافت فرمان بر اساس تنظیمی که روی آن صورت گر فته پس از مدت زمانی عمل می کند و کنتاکتهای داخلی بسته آن ، باز و کنتاکتهای باز، بسته می شوند. رله های زمانی را تحت عنوان تایمر می شناسند.
تایمرها انواع مختلفی دارند و هریک به منظور کاربردی خاص مورد استفاده قرار می گیرند. برخی تایمرها استفاده های صنعتی دارند و برخی استفاده های خانگی دارند.
یکی از انواع تایمرها، تایمر های الکتریکی هستند که این تایمرها دارای یک کنتاکت باز و یک کنتاکت بسته هستند. ساختمان داخلی آن از قطعات الکترونیکی همچون آی سی و ترانزیستور تشکیل شده است .
اساس کار این تایمرها براساس زمان شارژ و دشارژ خازنها می باشد.
در این تایمرها می توان با چرخاندن ولوم تنظیم زمان ، زمان مورد نظر را با تغییر زمان شارژ یا دشارژ خازن تغییر داد.