پاسخ : کنفیگوراسیون
آرایش اتمها که مشخص کننده ایزومر فضایی ویژهای است کنفیگوراسیون نامیده میشود...
با استفاده از آزمایش قابلیت انطباق نتیجه میگیریم که مثلاً دو ایزومر فضایی برای بوتیل کلرید نوع دوم وجود دارد؛ این کنفیگوراسیونها I و II هستند. اجازه دهید بگوئیم با روشهایی که بعداً مورد مطالعه قرار خواهند گرفت،
عکس پیدا نشد
در آزمایشگاه نمونههایی از دو ترکیب با فرمولC[SUB]2[/SUB]H[SUB]5[/SUB] CHlCH[SUB]3[/SUB]را به دست آوردهایم. میدانیم که یکی از آنها صفحة نورپلاریزه را به طرف راست و دیگری آن را به سمت چپ میچرخاند؛ ما آنها را در دو شیشه قرار داده و یکی از آنها را با برچسب (+)- بوتیل کلرید نوع دوم «و دیگری با (-)- بوتیل کلرید نوع دوم» مشخص مینمائیم.
دو مدل برای نمایش دو کنفیگوراسیون از این کلرید ساختهایم و دو ترکیب ایزومری با فرمول مناسب نیز جداسازی نمودهایم. حال این سئوال پیش میآید که هر ایزومر دارای چه کنفیگوراسیونی میباشد؟ آیا ایزومر(+) دارای کنفیگوراسیون I است یا II؟ چگونه میتوان فهمید که کدام یک از فرمولهای ساختمانی I یا II را بر روی برچسب کدام شیشه باید نوشت؟ یعنی باید گفت چگونه کنفیگوراسیون را مشخص مینمائیم؟
تا سال 1951 سئوال مربوط به کنفیگوراسیون هر ترکیب فعال نوری را نمیتوانستیم به مفهوم مطلق پاسخ دهیم. اما در این سال جی.ام. بیژوت- مدیر برجسته آزمایشگاه وانت هوف در دانشگاه اوترخت - گزارش نمود که با استفاده از نوع ویژهای از تجزیه با اشعه X (روش پراکندگی غیر معمولی) آرایش فضایی واقعی اتمهای یک ترکیب فعال نوری را تعیین کرده است. ترکیب مذکور، نمک(+)- تاتاریک اسید بود، همان اسیدی که 100 سال پیش پاستور را به کشف ایزومری نوری هدایت نمود. سالها قبل از سال 1951، وجود ارتباط بین کنفیگوراسیون (+)- تاتاریک اسید و کنفیگوراسیون صدها ترکیب فعال نوری دیگر مشخص شده بود (به وسیلة روشی که بعداً مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ هنگامی که کنفیگوراسیون (+)- تاتاریک اسید شناخته شده، کنفیگوراسیونهای دیگری نیز سریعاً مشخص گردید. (مثلاً درمورد بوتیل کلریدهای نوع دوم معلوم گردید که ایزومر (-) دارای کنفیگوراسیون I و ایزومر (+) کنفیگوراسیونII را دارد).