در بیوشیمی، گیرنده به یک مولکول پروتئینی گفته میشود که بر سطح و یا در عرض غشای پلاسماییسلول یا درون سیتوپلاسم جاسازی شده‌است تا نشانه‌های مولکولی متحرک(لیگاند) به آنها بچسبند. مولکولی که به گیرنده می‌چسبد لیگاند نام دارد و ممکن است یک پپتید، هورمون، یک دارو یا یک سم باشد و وقتی که اتصال انجام شود و گیرنده با آن تطبیق کند، گیرنده تغییر شکل داده و باعث شروع یک زنجیره پاسخ‌ها توسط سلول میشود.
گیرنده ها به گروههای زیر بخش میگردند:
-لیگاندآگونیست: که با اتصال به گیرنده ایجاد بالاترین پاسخ بیولوژیک را باعث میشود. بیشتر لیگاندهای طبیعی بدن آگونیست هستند. نوعی آگونیست با پاسخ ضعیفتر نیز وجود دارد که به آگونیست ناقص معروف است.
-لیگاندآنتاگونیست: با آنکه شکل و نوع پایه یک لیگاند آگونیست را دارد و بر گیرنده مینشیند، اما پاسخی را در سلول به دنبال نخواهد داشت و به اصطلاح بلاک کننده گیرنده است(بعنوان مثال بلاک کننده بتا) و در عین حال بعلت اشغال جایگاه در گیرنده، لیگاندهای آگونیست قادر به ترکیب با این گیرنده نخواهند بود.
گیرنده ها به گروههای زیر بخش میگردند:
- بر روی غشای سلولی:گیرنده‌های هورمون‌های پپتیدی یا پلی پپتیدی و پیام رسانهای عصبی(نوروترانسمیتر)بروی غشای پلاسمایی قرار دارد و خود بر دو نوع هستند:
- متابوتروپیک: که بوسیله تحریک عمل میکنند و بطور عمده از پروتئین جی برای انتقال پیام استفاده میکنند.
- یونوتروپیک: که بطور مستقیم در انتقال یونها بین سلول و ماتریس برون سلولی نقش دارند.
- در سیتوپلاسم(درون سلولی): گیرنده هورمون‌های استروئیدی در سیتوپلاسم قرار دارد.
- درون هسته: مانند گیرنده تیروکسین که از غده تیروئید ترشح میشود و پس از عبور از غشای سلولی وارد هسته شده و در دی ان ای سازی و بیان ژن دخالت میکند.
-لیگاندآگونیست: که با اتصال به گیرنده ایجاد بالاترین پاسخ بیولوژیک را باعث میشود. بیشتر لیگاندهای طبیعی بدن آگونیست هستند. نوعی آگونیست با پاسخ ضعیفتر نیز وجود دارد که به آگونیست ناقص معروف است.
-لیگاندآنتاگونیست: با آنکه شکل و نوع پایه یک لیگاند آگونیست را دارد و بر گیرنده مینشیند، اما پاسخی را در سلول به دنبال نخواهد داشت و به اصطلاح بلاک کننده گیرنده است(بعنوان مثال بلاک کننده بتا) و در عین حال بعلت اشغال جایگاه در گیرنده، لیگاندهای آگونیست قادر به ترکیب با این گیرنده نخواهند بود.
آخرین ویرایش توسط مدیر
