سانی که به نحوی با تحصیل و درس خواندن ارتباط دارند ، از دانش آموزان ابتدایی گرفته تا دانشجویان دانشگاهها ، همه دارای یک دغدغه اساسی می باشند . این دغدغه و نگرانی همان چگونه درس خواندن وافزایش بهره وری از زمان مطالعه می باشد .
اغلب با خانواده هایی روبرو می شویم که بیان می کنند ، فرزندم خیلی درس می خواند اما نتیجه لازم را نمی گیرد . مشکل چگونه درس خواندن، زمانی که حجم دروس زیاد می شود مانند آمادگی برای کنکور به حداکثر مقدار خود می رسد . در مواجهه با این مشکل ، همه به دانش آموزان می گویند "درس بخوانید " اما چگونه بخوانید را هیچ کس به آنها نمی گوید .
متاسفانه در مدارس ما فقط به تدریس دروس پرداخته می شود و حتی اشاره ای به نحوه مطالعه نمی شود و یا اگر هم صحبتی توسط دبیر صورت گیرد بر اساس تجربیات خود او خواهد بود و نمی تواند یک طرح جامع باشد .
برای حل این مشکل و مشکلات نظیر آن چه باید کرد ؟
مسلماً قدم اول در این راه خواستن وهدفمند بودن است ، پس از آن باید با پشت کار و اراده و پیگیری روز افزون به همراه برنامه ریزی دقیق حرکت نمود . در این حرکت داشتن مشاور خوب و با تجربه و بهره گیری از اساتید مجرب می تواند روند حرکت را بهبود بخشد .
حال به بررسی سه فاکتور عمده در درس خواندن می پردازیم این سه فاکتور عبارتند از :
1- برنامه ریزی درسی
2- روش های مطالعه
3- تقویت حافظه
برنامه ریزی درسی :
همیشه وقتی به بچه ها می گوئیم درس بخوانید یا خودشان تصمیم به درس خواندن می گیرند ، اولین چیزی که به ذهن می رسد ، برنامه ریزی درسی می باشد .
اما چطور برای درس خواندن برنامه ریزی کنیم ؟
آیا اصلاً نیازی هست که برنامه ریزی کنیم ؟
برای این که برنامه ی خوبی داشته باشیم چه چیزهایی را در نظر بگیریم ؟
بیشتر بچه ها هنگامی که تصمیم به شروع مطالعه می نمایندبرای خود یک برنامه درسی می نویسند تا مطابق آن حرکت کنند اما اغلب این برنامه فقط روی کاغذ می ماند و اجرا نمی شود چون برنامه واقعی و منطبق با توانایی و شرایط نیست و فقط ایده آل ها در نظر گرفته شده است.
برنامه ریزی صحیح یعنی حداکثر استفاده از وقت وامکانات موجود .
در این مورد هر کدام از اطرافیان شما توصیه ای خواهند کرد ، اما فقط برنامه هایی قابل اجرا می باشند که از افراد مطلع و خبره این کار دریافت شده باشد ومطابق شرایط روحی و جسمی شما باشد.
چیزی که کاملاً مشخص است ، این واقعیت می باشد که اگر برنامه نداشته باشیم وقت خود را تلف خواهیم کرد . خیلی ها فکر می کنند داشتن برنامه باعث می شود که لذت های زندگی محدود شود ویا به عبارتی دست وپای ما برای انجام آزادانه کارها بسته شود و عده ای که عمدتا از بچه های درس خوان می باشند با خود فکر می کنند" من که درس خود را به خوبی می خوانم پس چه نیازی برای برنامه ریزی وجود دارد هر چه قدر وقت دارم درس می خوانم". اما در واقع این طور نیست ، چرا که مهم ترین چیز در یک برنامه ریزی نظم وترتیب است . این نظم و ترتیب باعث می شود ، اولویت انجام کارها مشخص شده ودر نتیجه سردرگمی و آشفتگی کم شود یعنی بتوانیم تمام کارها را انجام دهیم بدون اینکه مشکلی برای سایر فعالیت ها ایجاد شود اگر درست دقت کنیم همین امر است که باعث می شود بعضی موفق باشند و برخی ناموفق !
قراردادن اولویت کاری ( برنامه ریزی درسی ) نیروی تمرکز حواس رازیاد می کند ، زندگی را متعادل می کند ، زمان فراغت ما را بیشتر می کند ، تکالیف محوله روی هم انباشته نمی شود و رغبت ادامه کار در ما کم نمی شود و به طور خلاصه باعث حرکت به سوی موفقیت می شود .
در عوض عدم برنامه ریزی باعث ایجاد سر درگمی ، دلهره شکست وعدم موفقیت ، کم آوردن زمان و انجام کار ناموزون و به هدر رفتن انرژی و دقت و خلاصه حرکت به سوی عدم موفقیت می شود .
حال اگر تصمیم گرفتیم برنامه ریزی کنیم چه باید کرد ؟
انسانهای موفق ابتد ا خود را می شناسند وسپس متناسب با قدرت و توانایی های و همچنین نیازهای خود قدم بر می دارند با توجه به این که شرایط عمومی ، فردی و خانوادگی افراد مختلف با هم متفاوت است پس حتماً باید برنامه ها هم متفاوت باشد اما چطور ؟
مسلماً در هر برنامه ریزی باید یکسری اصول رعایت شود که عبارتند از :
1 – توان فیزیکی
2- توان روحی
3 – برنامه کلاس و مدرسه
4 – خواب
5 – فعالیت های فوق برنامه
6 – ضریب هوش
7- موقعیت خانوادگی
بسیاری از بچه ها بدون در نظر گرفتن این موارد فکر می کنند برنامه ریزی یعنی این که یک نفر برای آنها از صبح تا شب را تقسیم بندی کتد و به آنها بگوید در چه ساعتی درس بخوانند ،درچه ساعتی استراحت کنند و در چه ساعتی بخوابند.اما در واقع این طور نیست و هدف از برنامه ریزی نظم بخشیدن به امور و استفاده بهینه از زمان است.در این راه باید با توجه به اصول کلی و تجربیات دیگران و با توجه به شرلیط خودشروع به کار نمود زیرا هر کسی با لین شرایط می تواند بهترین برنامه ریز برای خود باشد.
به طور کلی ما دونوع برنامه ریزی داریم :
1- تقویم مطالعاتی ( برنامه کلی)
2- برنامه فردی
برنامه کلی(تقویم مطالعاتی) :
در این برنامه ریزی ابتدا باید استراتژی کلی خودمان را برای درس خواندن مشخص کنیم یعنی این که:
1- چه درسهایی را باید بخوانیم
2- برای هریک چقدر زمان در نظر بگیریم
3- چه حجمی از دروس در هر بار خوانده شود
مطلب مهمی که در برنامه کلی وفردی باید در نظر بگیریم این است که اهداف خود را به دو دسته تقسیم بندی نمائیم:
الف ) اهداف کوچک ( کوتاه مدت )
ب ) اهداف بزرگ ( بلند مدت )
همواره با در نظر گرفتن هدف بزرگ ( برای دانش آموزان همان موفقیت تحصیلی ) ، اهداف کوچک خود را انتخاب و دسته بندی نمائیم به طور ی که دست یابی به هریک از این اهداف کوچک قسمتی از راه ما برای رسیدن به هدف بزرگ را کوتا ه می نماید این دقیقاً مانند شخصی است که می خواهد به قله ای مانند دماوند برسد . وی برای رسیدن به قله در میان راه ایستگاههایی ( پناهگاههایی ) در نظر می گیرد و در هر قسمت از مسیر فقط به هدف رسیدن به پناهگاهها حرکت می کند ( نه قله ) اما در نهایت رسیدن به هریک از این پناهگاه ها قسمتی از راه شخص برای رسیدن به قله را کوتاه می کند .
پس برای موفقیت ، انتخاب هماهنگ هدف ها ی کوچک بسیار حائز اهمیت است چرا که باعث پرهیز از آشفتگی می شود . برای دانش آموزان این هدف های کوچک همان انتخاب دروس ، کلاس ، مدرسه ، کتاب کمک درسی ، دبیر خصوصی و ... می باشد .
پس از انتخاب اهداف کوچک ، ایجاد تعادل بین این اهداف بسیار مهم و حیاتی است . می دانیم در دوران تحصیل (مخصوصاً کنکور ) حجم کار بسیار زیاد است و تنوع آن بسیار کم ،در نتیجه کار ناموزون ( افراط وتفریط ) باعث اخلال در اجرای برنامه می شود .
همیشه باید در نظر گرفت که موفقیت در تحصیل مانند موفقیت در یک مسابقه دوی ماراتن است وشرط موفقیت ، حرکت آهسته و پیوسته است .
معمولاً یکی از مسائلی که در حین برنامه ریزی درسی نمود پیدا می کند ، کم آوردن زمان است اکثر ما دقت به اندازه کافی داریم اما از آن به طور بهینه استفاده نمی کنیم ، همیشه قبل از اینکه باید به سرعت فکر کنیم به کیفیت انجام فکر کنیم .
آدم اول باید بتواند خوب شنا کند وبعد به فکر مسابقه باشد .
[TABLE]
[TR]
[TD] برنامه ریزی فردی :
هر فرد باید با توجه به توان وموقعیت خود برنامه ای برای درس خواندن داشته باشد ودر این برنامه ریزی رعایت یکسری اصول کلی لازم است .
1 – برنامه شخصی باید متناسب با برنامه کلاسی ( مدرسه وسایر کلاس ها ) باشد .
2- برنامه باید قابل انعطاف باشد وبتوان بسته به شرایط مختلف آن را تغییر داد . همواره یکسری از حوادث غیر قابل پیش بینی با عث بر هم خوردن نظم برنامه می شود .
3 –در هر برنامه یکسری کارهای ثابت ویکسری کارهای متغیر بنا به شرایط هر هفته در نظر گرفت .
4 – در برنامه باید برای هر درس تعداد ساعات کافی در نظر گرفته شود . معمولاًباید به ازای هر ساعت مدرسه ، 2 ساعت مطالعه در منزل در
نظر گرفته شود . البته باید در نظر گرفت ، برای دروسی که در آن ها ضعف بیشتری وجود دارد ، باید زمان بیشتری در نظر گرفته شود .
5 - زمان مطالعه هر درس ، نزدیک به زمان کلاس آن باید باشد . ( قبل وبعد از کلاس )
6 – برای دروس حفظی و یا مفهومی زمان های متفاوت در یظر گرفته می شود .
7 – در برنامه ریزی فردی هم مانند برنامه ریزی کلی مشخص نمود ن اولویت ها بسیار مهم می باشد .
در برنامه هر دانش آموز ، اولویت اول انجام تکالیف مدرسه و آمادگی برای امتحانات مدرسه می باشد و بعد از آن کارهای فوق برنامه
8 – برنامه درسی نباید بیش از حد متراکم باشد و باید به طور هماهنگ شامل کلاس ومدرسه ، درس ومطالعه ، استراحت وتغذیه ، خواب و آسایش شبانه وبرنامه متفرقه باشد .
9 – در هر برنامه باید زمانی برای مرور هفتگی اختصاص یابد . این مرور حتی برای دروسی که تکالیف آنها به طور کامل انجام شده ، حداقل یک ساعت در هفته باید باشد . با این مرور مطالب یاد گرفته شده تازه می شود و حضور ذهن بیشتر می گردد .
10 – بین هر دودرس مشابه یک درس دیگر خوانده شود ، تا از تداخل دروس جلوگیری شود . مثلاً بین مطالعه فیزیک وریاضی درسی مانند ادبیات یا زبان انگلیسی مطالعه شود بای این عمل علاوه بر جلوگیری از تداخل مطالب ، به مغز فرصت تجدید انرزی داده می شود و از خستگی ذهنی جلوگیری می شود .
11- حجم مطالب انتخاب شده متناسب با زمان ودر جه اهمیت دروس باشد ودر حین مطالعه انسجام عمل وجود داشته باشد ( زیادروی یک مطلب تکیه نشود ) . در این عمل دشواری ویا راحتی دروس در نظر گرفته نشود ( زیرا اغلب تخمین دشواری دروس از طرف دانش آموز به درستی انجام نمی شود ). فقط باید در نظر گرفت که حجم مساوی از دروس مختلف زمانای متفاوت لازم دارد .
12 – خور را مقید به انجام برنامه کنید وبرای بهتر شدن روند انجام برنامه وداشتن انگیزه برای خود پاداش و یا جریمه در نظر بگیرید .
13 – بعد از 12 شب بیدار نمانید ، چون خستگی برروی شما اثر خواده گذاشت .
14 – پس از خوردن غذا کمی استراحت کنید وبعد از آن مطالعه را شروع نمایید .
15 – در هر روز بین 2 تا 5 درس ( عنوان کتاب ) مختلف مطالعه شود .
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
چگونه برای درس خواندن برنامه ریزی کنیم. همیشه در طول تحصیل یکی از دغدغه های اصلی افراد برای درس خواندن چگونه برنامه ریزی کردن و چگونه مطالعه کردن و افزایش بهره بری از زمان مطالعه است و این نگرانی و دغدغه به هنگام نزدیک … همیشه در طول تحصیل یکی از دغدغه های اصلی افراد برای درس خواندن چگونه برنامه ریزی کردن و چگونه مطالعه کردن و افزایش بهره بری از زمان مطالعه است و این نگرانی و دغدغه به هنگام نزدیک شدن به کنکور چندین برابر می شود و مشکل اصلی برای داوطلبان زمانیست که همه به آنها توصیه می کنند درس بخوانید اما هیچ کس نمی گوید چگونه بخوانید ! در صورتیکه چگونه برنامه ریزی و مطالعه کردن مهمترین مسئله در رسیدن به موفقیت و رسیدن به نتیجه مطلوب است ، و بدون برنامه ریزی منظم و صحیح نمی توان به نتیجه مطلوب و کاملی درست یافت .
نكاتي چند در مورد روشهاي صحيح مطالعه
بارها شنيده ايم كه دانش آموز يا دانشجويي مي گويد :
(( ديگرحال و حوصله خواندن اين كتاب را ندارم ))يا ((آنقدرازاين كتاب خسته شده ام كه قابل گفتن نيست))ويا ((هرچقدرميخوانم مثل اينكه كمتر ياد مي گيريم))ويا ((10 بار خواندم و تكرار كردم ولي بازهم ياد نگرفتم))به راستي مشكل چيست ؟ آيا براي يادگيري درس واقعا" بايد 10 بار كتاب را خواند ؟ آيا بايد دروس خود را پشت سرهم مروركرد؟وآيا بايددهها بار درس راتكراركردتا يادگرفت ؟ مطمئنا" اگر چنين باشد ، مطالعه كاري سخت و طاقت فرسا است . اما واقعيت چيزي ديگر است . واقعيت آن است كه اين گروه از فراگيران ، روش صحيح مطالعه را نمي دانند و متاسفانه در مدرسه و دانشگاه هم چيزي راجع به چگونه درس خواندن نمي آموزند . يادگيري و مطالعه ، رابطه اي تنگاتنگ و مستقيم با يكديگر دارند، تا جايي كه مي توان اين دو را لازم و ملزوم يكديگر دانست. براي اينكه ميزان يادگيري افزايش يابد بايد قبل از هرچيز مطالعه اي فعال و پويا داشت .
شيوه صحيح مطالعه ،چهار مزيت عمده زير را به دنبال دارد:
1- زمان مطالعه را كاهش ميدهد.
2- ميزان يادگيري را افزايش ميدهد .
3-مدت نگهداري مطالب در حافظه را طولاني تر مي كند.
4- بخاطر سپاري اطلاعات را آسانتر مي سازد.
براي داشتن مطالعه اي فعال و پويا نوشتن نكات مهم درحين خواندن ضروري است تابراي مرور مطالب،دوباره كتاب رانخوانده و در زماني كوتاه ازروي يادداشتهاي خود مطالب را مرور كرد .
يادداشت برداري ، بخشي مهم و حساس از مطالعه است كه بايد به آن توجهي خاص داشت . چون موفقيت شما را تا حدودي زياد تضمين خواهد كرد و مدت زمان لازم براي يادگيري را كاهش خواهد داد. خواندن بدون يادداشت برداري يك علت مهم فراموشي است.
شش روش مطالعه :
خواندن بدون نوشتن خط كشيدن زيرنكات مهم حاشيه نويسي خلاصه نويسي كليد برداري خلاقيت و طرح شبكه اي مغز
1-خواندن بدون نوشتن: روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآيندي فعال و پويا است وبراي نيل به اين هدف بايد از تمام حواس خود براي درك صحيح مطالب استفاده كرد. بايد با چشمان خود مطالب را خواند، بايد در زمان مورد نياز مطالب را بلند بلند ادا كرد و نكات مهم را يادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگير شده و حضوري فعال و همه جانبه در يادگيري داشت و هم در هنگام مورد نياز ، خصوصا" قبل از امتحان ، بتوان از روي نوشته ها مرور كرد و خيلي سريع مطالب مهم را مجددا" به خاطر سپرد .
2- خط كشيدن زير نكات مهم :اين روش شايد نسبت به روش قبلي بهتر است ولي روش كاملي براي مطالعه نيست چرا كه در اين روش بعضي از افراد بجاي آنكه تمركز و توجه بروي يادگيري و درك مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكات مهم مي گردد .حداقل روش صحيح خط كشيدن زير نكات مهم به اين صورت است كه ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا" درك كنند و سپس زير نكات مهم خط بكشند نه آنكه در كتاب بدنبال نكات مهم بگردند تا زير آن را خط بكشند .
3- حاشيه نويسي :اين روش نسبت بدو روش قبلي بهتر است ولي بازهم روشي كامل براي درك عميق مطالب و خواندن كتب درسي نيست ولي مي تواند براي يادگيري مطالبي كه از اهميتي چندان برخوردار نيستند مورد استفاده قرار گيرد.
4- خلاصه نويسي : در اين روش شما مطالب را ميخوانيد و آنچه را كه درك كرده ايد بصورت خلاصه بروي دفتري يادداشت مي كنيد كه اين روش براي مطالعه مناسب است و از روشهاي قبلي بهتر مي باشد چرا كه در اين روش ابتدا مطالب را درك كرده سپس آنها را يادداشت مي كنيد اما بازهم بهترين روش براي خواندن نيست .
5- كليد برداري :كليد برداري روشي بسيار مناسب براي خواندن و نوشتن نكات مهم است . در اين روش شما بعد از درك مطالب ، بصورت كليدي نكات مهم را يادداشت مي كنيد و در واقع كلمه كليدي كوتاهترين، راحتترين ،بهترين وپرمعني ترين كلمه اي است كه با ديدن آن، مفهوم جمله تداعي شده و به خاطر آورده مي شود .
6- خلاقيت و طرح شبكه اي مغز: اين روش بهترين شيوه براي يادگيري خصوصا" فراگيري مطالب درسي است .در اين روش شما مطالب را ميخوانيد بعد از درك حقيقي آنها نكات مهم را به زبان خودتان و بصورت كليدي يادداشت مي كنيد و سپس كلمات كليدي را بروي طرح شبكه اي مغز مي نويسد ( در واقع نوشته هاي خود را به بهترين شكل ممكن سازماندهي مي كنيد و نكات اصلي و فرعي را مشخص مي كنيد)تا در دفعات بعد به جاي دوباره خواني كتاب ، فقط به طرح شبكه اي مراجعه كرده وبا ديدن كلمات كليدي نوشته شده بروي طرح شبكه اي مغز ، آنها را خيلي سريع مرور كنيد . اين روش درصد موفقيت تحصيلي شما را تا حدود بسيار زيادي افزايش ميدهد و درس خواندن را بسيار آسان مي كند. و بازده مطالعه را افزايش ميدهد.
شرايط مطالعه
((بكارگيري شرايط مطالعه يعني بهره وري بيشتر از مطالعه ))
شرايط مطالعه ، مواردي هستند كه با دانستن ، بكارگيري و يا فراهم نمودن آنها ، مي توان مطالعه اي مفيدتر با بازدهي بالاتر داشت و در واقع اين شرايط به شما مي آموزند كه قبل از شروع مطالعه چه اصولي را به كار گيريد ، در حين مطالعه چه مواردي را فراهم سازيد و چگونه به اهداف مطالعاتي خود برسيد و با دانستن آنها مي توانيد با آگاهي بيشتري درس خواندن را آغاز كنيد و مطالعه اي فعالتر داشته باشيد :
1- آغاز درست :براي موفقيت در مطالعه ،بايد درست آغازكنيد.
2- برنامه ريزي : يكي از عوامل اصلي موفقيت ، داشتن برنامه منظم است .
3- نظم و ترتيب: اساس هر سازماني به نظم آن بستگي دارد .
4-حفظ آرامش: آرامش ضمير ناخود آگاه را پويا و فعال ميكند.
5- استفاده صحيح از وقت :بنيامين فرانكلين، ((آيا زندگي را دوست داريد؟ پس وقت را تلف نكنيد زيرا زندگي از وقت تشكيل شده است .))
6- سلامتي و تندرستي: عقل سالم در بدن سالم است .
7- تغذيه مناسب: تغذيه صحيح نقش مهمي در سلامتي دارد.
8- دوري از مشروبات الكلي : مصرف مشروبات الكلي موجب ضعف حافظه مي شود .
9 – ورزش : ورزش كليد عمر طولاني است .
10-خواب كافي: خواب فراگيري و حافظه را تقويت مي كند.
11 –درك مطلب:آنچه در حافظه بلند مدت باقي مي ماند ، يعني مطالب است .
چند توصيه مهم كه بايدفراگيران علم از آن مطلع باشند.
1- حداكثر زماني كه افراد مي توانند فكر خود را بروي موضوعي متمركز كنند بيش از 30 دقيقه نيست ، يعني بايد سعي شود حدود 30 دقيقه بروي يك مطلب تمركز نمود و يا مطالعه داشت و حدود 10 الي 15 دقيقه استراحت نمود سپس مجددا" با همين روال شروع به مطالعه كرد.
2- پيش از مطالعه از صرف غذاهاي چرب و سنگين خودداري كنيد. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائيد چون پس از صرف غذاي سنگين بيشتر جريان خون متوجه دستگاه گوارش ميشود تا به هضم و جذب غذا كمك كند و لذا خونرساني به مغز كاهش مي يابد و از قدرت تفكر و تمركز كاسته ميشود . از مصرف الكل و دارو هم خودداري فرمائيد همچنين غذاهاي آردي مثل نان و قندي قدرت ادراك و تمركز را كم مي كند نوشابه هاي گازدارهم همينطور هستند.
3- ذهن آدمي با هوش است اگر يادداشت برداريد خود را راحت از حفظ و بياد سپاري مطالب مي كند و نيز همزمان نمي توانيد هم مطلبي را بنويسيد و هم گوش دهيد . پس در حين مطالعه لطفا" يادداشت برداري نمائيد
قطعا اولین م
نكاتي چند در مورد روشهاي صحيح مطالعه
بارها شنيده ايم كه دانش آموز يا دانشجويي مي گويد :
(( ديگرحال و حوصله خواندن اين كتاب را ندارم ))يا ((آنقدرازاين كتاب خسته شده ام كه قابل گفتن نيست))ويا ((هرچقدرميخوانم مثل اينكه كمتر ياد مي گيريم))ويا ((10 بار خواندم و تكرار كردم ولي بازهم ياد نگرفتم))به راستي مشكل چيست ؟ آيا براي يادگيري درس واقعا" بايد 10 بار كتاب را خواند ؟ آيا بايد دروس خود را پشت سرهم مروركرد؟وآيا بايددهها بار درس راتكراركردتا يادگرفت ؟ مطمئنا" اگر چنين باشد ، مطالعه كاري سخت و طاقت فرسا است . اما واقعيت چيزي ديگر است . واقعيت آن است كه اين گروه از فراگيران ، روش صحيح مطالعه را نمي دانند و متاسفانه در مدرسه و دانشگاه هم چيزي راجع به چگونه درس خواندن نمي آموزند . يادگيري و مطالعه ، رابطه اي تنگاتنگ و مستقيم با يكديگر دارند، تا جايي كه مي توان اين دو را لازم و ملزوم يكديگر دانست. براي اينكه ميزان يادگيري افزايش يابد بايد قبل از هرچيز مطالعه اي فعال و پويا داشت .
شيوه صحيح مطالعه ،چهار مزيت عمده زير را به دنبال دارد:
1- زمان مطالعه را كاهش ميدهد.
2- ميزان يادگيري را افزايش ميدهد .
3-مدت نگهداري مطالب در حافظه را طولاني تر مي كند.
4- بخاطر سپاري اطلاعات را آسانتر مي سازد.
براي داشتن مطالعه اي فعال و پويا نوشتن نكات مهم درحين خواندن ضروري است تابراي مرور مطالب،دوباره كتاب رانخوانده و در زماني كوتاه ازروي يادداشتهاي خود مطالب را مرور كرد .
يادداشت برداري ، بخشي مهم و حساس از مطالعه است كه بايد به آن توجهي خاص داشت . چون موفقيت شما را تا حدودي زياد تضمين خواهد كرد و مدت زمان لازم براي يادگيري را كاهش خواهد داد. خواندن بدون يادداشت برداري يك علت مهم فراموشي است.
شش روش مطالعه :
خواندن بدون نوشتن خط كشيدن زيرنكات مهم حاشيه نويسي خلاصه نويسي كليد برداري خلاقيت و طرح شبكه اي مغز
1-خواندن بدون نوشتن: روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآيندي فعال و پويا است وبراي نيل به اين هدف بايد از تمام حواس خود براي درك صحيح مطالب استفاده كرد. بايد با چشمان خود مطالب را خواند، بايد در زمان مورد نياز مطالب را بلند بلند ادا كرد و نكات مهم را يادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگير شده و حضوري فعال و همه جانبه در يادگيري داشت و هم در هنگام مورد نياز ، خصوصا" قبل از امتحان ، بتوان از روي نوشته ها مرور كرد و خيلي سريع مطالب مهم را مجددا" به خاطر سپرد .
2- خط كشيدن زير نكات مهم :اين روش شايد نسبت به روش قبلي بهتر است ولي روش كاملي براي مطالعه نيست چرا كه در اين روش بعضي از افراد بجاي آنكه تمركز و توجه بروي يادگيري و درك مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكات مهم مي گردد .حداقل روش صحيح خط كشيدن زير نكات مهم به اين صورت است كه ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا" درك كنند و سپس زير نكات مهم خط بكشند نه آنكه در كتاب بدنبال نكات مهم بگردند تا زير آن را خط بكشند .
3- حاشيه نويسي :اين روش نسبت بدو روش قبلي بهتر است ولي بازهم روشي كامل براي درك عميق مطالب و خواندن كتب درسي نيست ولي مي تواند براي يادگيري مطالبي كه از اهميتي چندان برخوردار نيستند مورد استفاده قرار گيرد.
4- خلاصه نويسي : در اين روش شما مطالب را ميخوانيد و آنچه را كه درك كرده ايد بصورت خلاصه بروي دفتري يادداشت مي كنيد كه اين روش براي مطالعه مناسب است و از روشهاي قبلي بهتر مي باشد چرا كه در اين روش ابتدا مطالب را درك كرده سپس آنها را يادداشت مي كنيد اما بازهم بهترين روش براي خواندن نيست .
5- كليد برداري :كليد برداري روشي بسيار مناسب براي خواندن و نوشتن نكات مهم است . در اين روش شما بعد از درك مطالب ، بصورت كليدي نكات مهم را يادداشت مي كنيد و در واقع كلمه كليدي كوتاهترين، راحتترين ،بهترين وپرمعني ترين كلمه اي است كه با ديدن آن، مفهوم جمله تداعي شده و به خاطر آورده مي شود .
6- خلاقيت و طرح شبكه اي مغز: اين روش بهترين شيوه براي يادگيري خصوصا" فراگيري مطالب درسي است .در اين روش شما مطالب را ميخوانيد بعد از درك حقيقي آنها نكات مهم را به زبان خودتان و بصورت كليدي يادداشت مي كنيد و سپس كلمات كليدي را بروي طرح شبكه اي مغز مي نويسد ( در واقع نوشته هاي خود را به بهترين شكل ممكن سازماندهي مي كنيد و نكات اصلي و فرعي را مشخص مي كنيد)تا در دفعات بعد به جاي دوباره خواني كتاب ، فقط به طرح شبكه اي مراجعه كرده وبا ديدن كلمات كليدي نوشته شده بروي طرح شبكه اي مغز ، آنها را خيلي سريع مرور كنيد . اين روش درصد موفقيت تحصيلي شما را تا حدود بسيار زيادي افزايش ميدهد و درس خواندن را بسيار آسان مي كند. و بازده مطالعه را افزايش ميدهد.
شرايط مطالعه
((بكارگيري شرايط مطالعه يعني بهره وري بيشتر از مطالعه ))
شرايط مطالعه ، مواردي هستند كه با دانستن ، بكارگيري و يا فراهم نمودن آنها ، مي توان مطالعه اي مفيدتر با بازدهي بالاتر داشت و در واقع اين شرايط به شما مي آموزند كه قبل از شروع مطالعه چه اصولي را به كار گيريد ، در حين مطالعه چه مواردي را فراهم سازيد و چگونه به اهداف مطالعاتي خود برسيد و با دانستن آنها مي توانيد با آگاهي بيشتري درس خواندن را آغاز كنيد و مطالعه اي فعالتر داشته باشيد :
1- آغاز درست :براي موفقيت در مطالعه ،بايد درست آغازكنيد.
2- برنامه ريزي : يكي از عوامل اصلي موفقيت ، داشتن برنامه منظم است .
3- نظم و ترتيب: اساس هر سازماني به نظم آن بستگي دارد .
4-حفظ آرامش: آرامش ضمير ناخود آگاه را پويا و فعال ميكند.
5- استفاده صحيح از وقت :بنيامين فرانكلين، ((آيا زندگي را دوست داريد؟ پس وقت را تلف نكنيد زيرا زندگي از وقت تشكيل شده است .))
6- سلامتي و تندرستي: عقل سالم در بدن سالم است .
7- تغذيه مناسب: تغذيه صحيح نقش مهمي در سلامتي دارد.
8- دوري از مشروبات الكلي : مصرف مشروبات الكلي موجب ضعف حافظه مي شود .
9 – ورزش : ورزش كليد عمر طولاني است .
10-خواب كافي: خواب فراگيري و حافظه را تقويت مي كند.
11 –درك مطلب:آنچه در حافظه بلند مدت باقي مي ماند ، يعني مطالب است .
چند توصيه مهم كه بايدفراگيران علم از آن مطلع باشند.
1- حداكثر زماني كه افراد مي توانند فكر خود را بروي موضوعي متمركز كنند بيش از 30 دقيقه نيست ، يعني بايد سعي شود حدود 30 دقيقه بروي يك مطلب تمركز نمود و يا مطالعه داشت و حدود 10 الي 15 دقيقه استراحت نمود سپس مجددا" با همين روال شروع به مطالعه كرد.
2- پيش از مطالعه از صرف غذاهاي چرب و سنگين خودداري كنيد. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائيد چون پس از صرف غذاي سنگين بيشتر جريان خون متوجه دستگاه گوارش ميشود تا به هضم و جذب غذا كمك كند و لذا خونرساني به مغز كاهش مي يابد و از قدرت تفكر و تمركز كاسته ميشود . از مصرف الكل و دارو هم خودداري فرمائيد همچنين غذاهاي آردي مثل نان و قندي قدرت ادراك و تمركز را كم مي كند نوشابه هاي گازدارهم همينطور هستند.
3- ذهن آدمي با هوش است اگر يادداشت برداريد خود را راحت از حفظ و بياد سپاري مطالب مي كند و نيز همزمان نمي توانيد هم مطلبي را بنويسيد و هم گوش دهيد . پس در حين مطالعه لطفا" يادداشت برداري نمائيد
ورد در رسیدن به موفقیت ، تعیین هدف و سر انجام کار است و پس از آن داشتن اراده و پشتکار و دنبال کردن هدف یا برنامه منظم و همچنین بهره گرفتن از مشاوران و اساتید با تجربه در این زمینه است .
سه عامل مهمی که در پیشرفت درسی موثر است : برنامه ریزی درسی ، روش های مطالعه و تقویت حافظه است . در این میان اولین چیزی که برای درس خواندن مورد نیاز است داشتن برنامه ریزی صحیح و دقیق است و برنامه ریزی صحیح یعنی استفاده حداکثری از وقت و امکانات و به خوبی مشخص است که نداشتن برنامه ریزی یعنی در نظر نگرفتن وقت کافی و مناسب برای مطالعه . عده ای تصور می کنند داشتن برنامه ریزی یعنی محدود کردن لذت های زندگی و دست و پا بسته شدن برای انجام آزادانه کارها و بعضی دیگر فکر می کنند من نیازی به برنامه ریزی ندارم هر چه قدر وقت دارم درس می خوانم در صورتیکه این اصلا صحیح نیست بلکه داشتن برنامه ریزی یعنی داشتن نظم و ترتیب در کار ها و داشتن نظم و ترتیب یعنی در نظر گرفتن اولویت برای انجام کار های مختلف که باعث برقراری تعادل ، افزایش رغبت برای ادامه انجام کار ها و در نهایت باعث موفقیت بهتر و بیشترمی گردد .و اشتباه رایج دیگری که در برنامه ریزی وجود دارد این است که بسیاری از افراد تصور می کنند برنامه ریزی یعنی یک نفر برای آنها از صبح تا شب را دسته بندی کند و به آنها بگوید چه ساعتی درس بخواند چه ساعتی بخوابد چه ساعتی استراحت کند ، در صورتیکه این طور نیست برنامه ریزی یعنی نظم بخشیدن به امور و استفاده بهینه از زمان . و برای این کارهر فرد باید با توجه به شرایط و موقعیت فردی خود و زمان باقی مانده و در نهایت کمک گرفتن از تجربیات مشاوران در این زمینه این کار را انجام دهد .
حجم بالای مطالب در کنکور و زمان محدود ایجاب می کند که برنامه ای منسجم و قوی داشته باشیم در این برنامه باید روالی معقول ، نه شتاب زده و هیجان آلود را در پیش بگیریم و به تدریج به ساعات مطالعه اضافه کنیم .
در برنامه مطالعاتی باید آهسته و پیوسته حرکت کرد و ابتدا به بررسی مفهومی و درک عمیق مطالب پرداخت وسپس با نزدیک شدن به کنکور از تشریحی خواندن کاسته و مهارت را در راه حل های کوتاه بالا ببریم نه اینکه با شروع مطالعه کنکور به فکر تست زنی وسرعت در حل تست بیافتیم .
عوامل موثر در نتیجه گیری صحیح در کنکور عبارتند از :
مشخص بودن هدف
آمادگی روحی روانی
مشاوره آموزشی آشنایی با روش های مطالعه
شرکت در کلاس های کنکور
آزمونهای منظم
اولویت مطالعه دروس
روش های تست زنی ١. محیطی مناسب برای درس خواندن فراهم کنید.
بهترین مکان برای مطالعه میز شخصی و اتاقی جدا از جریان¬های غیر درسی است. بهتر است میز مطالعه در کنج اتاق قرار داشته باشد به طوری که شما رو به دیوار قرار بگیرید. از اطراف میز کار خود هر چیزی که حواستان را پرت می¬کند بدارید. تمام وسایل مورد نیاز برای مطالعه را روی میز قرار دهید تا هنگام مطالعه دائماً مجبور نباشید از جای خود بلند شوید. نور اتاق مطالعه نیز باید کافی و تلفیقی از نور سفید و زرد باشد.هنگام خواندن لم ندهید، همیشه درست پشت میز بنشینید به طوری که تمام مفاصل بدنتان زاویه 90 درجه داشته باشند. دستتان را زیر سرتان نگذارید، روی میز نخوابید و . . . هر وقت خسته شدید از جای خود بلند شوید و کمی قدم بزنید و چند حرکت کششی انجام دهید، سپس دوباره مشغول مطالعه شوید.
(اگر فراهم کردن چنین محیطی برایتان در منزل مقدور نیست می¬توانید از کتابخانه نزدیک محل سکونت خود استفاده کنید.
٢. درس¬ها را در همان روز مرور کنید.
سعی کنید همیشه به کارهای مدرسه و درس خواندن الویت دهید و بعد از انجام آن¬ها به فعالیت¬های دیگر مانند تماشای تلویزیون، استفاده از کامپیوتر، تفریح،مهمانی و . . . بپردازید. یک مرور سریع از نکات مهم هر درس در همان روز باعث ماندگاری بیشتر در مغز و یادآوری آسان¬تر مطالب خواهد بود. مخصوصاً در مورد دروس اختصاصی، حل کردن تمرین، چند ساعت بعد ازتدریس، بسیار مفید خواهد بود.
٣. مکرحله به مرحله پیش بروید.
همیشه از کل به جزء و از بزرگ به کوچک رسیدن، روش کارایی در امر یادگیری در سنین مختلف است. در زمان درس¬خواندن ابتدا سعی کنید یک درک کلی از مطلب داشته باشید سپس وارد جزئیات شوید،با این روش امکان موفقیت شما بیشتر می¬شود.
۴. افزایش ساعات مطالعه
ساعات مطالعه خود را کم¬کم (حتی اگر شده روزی 10 دقیقه) ولی پیوسته افزایش دهید. مثلاً یک روز 7 ساعت مفید درس نخوانید و 3 روز بعد روزی دو ساعت! مگر اینکه اتفاق غیر مترقبه¬ای افتاده باشد. چون 50% کارآیی مدت مطالعه بستگی به عادت مطالعه شما دارد.
۵. وضعیت جسمی خود را در نظر بگیرید.
در زمان¬هایی که خسته، عصبانی، حواس¬پرت . شتاب¬زده هستید درس نخوانید، زیرا در چنین حالاتی تلاش شما برای یادگیری بی¬فایده است و مغز انسان در این حالات اطلاعات را دفع می¬کند. بنابراین زمانی که فکر شما بر چیزهای مشغول است خود را مجبور به درس خواندن و یادگیری نکنید. این کار چیزی جز اتلاف وقت نیست.
۶. هدف داشته باشید.
از هدف¬هایی که نیازمند تلاش ولی قابل دسترسی¬اند، استفاده کنید. کافی است سعی کنید فرق بین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود را دریابید. اهداف بلندمدت را مانند یک رویا در ذهن بپرورانید و نگه¬دارید، در عین حال فعالیت¬های روزانه زندگی را به اهداف کوتاه مدت اختصاص دهید.مثلاً مهندس شدن، پزشک شدن و . . . اهداف بلند مدت و مهمی هستند. هر کدام از این¬ها مسیرهایی را می¬طلبند که شما باید این مسیرها را با تلاش و دستیابی به اهداف کوتاه مدت، سپری کنید. مثل فارغ التحصیلی از دانشگاه با معدل خوب و اندوختن مهارت و تجربه در حین تحصیل، قبل از آن، گذشتن از سر کنکور و . . . تا برسد به کوتاه¬ترین هدف، مثل اینکه فردا از 8 تا 10 باید زیست بخوانم و. . .
٧. به تناسب پیشرفت¬ها، به خود پاداش بدهید.
هر چند وقت یک¬بار به عنوان پاداش به کارهای مورد علاقه¬ای که برایتان لذت¬بخش است بپردازید. مثلاً به خودتان قول بدهید که اگر یک هفته کامل از شنبه تا پنجشنبه، برنامه¬تان را به موقع به انجام برسانید و از برنامه عقب نیفتید، جمعه آن هفته را به کوه بروید. بهتر است بیشتر به فعالیت¬های سبک بدنی و ورزشی و نشاط¬آور بپردازید.
٨. در فواصل زمانی کوتاه اما پیوسته درس بخوانید.
آمار نشان داده که ذهن انسان در زمان¬های کوتاه و مکرر بسیار متمرکزتر از زمان¬های طولانی عمل می¬کند. بنابراین بهتر است بعد از هر 30 الی 45 دقیقه درس خواندن، 10 دقیقه به خودتان استراحت بدهید، ضمن اینکه درس خواندن برای مدت زمان طولانی نه تنها کسالت¬آور است، بلکه باعث خستگی، ایجاد استرس و سردرگمی می¬شود، در نتیجه قدرت یادگیری را کاهش می¬دهید.
٩. عوامل مخل یادگیری را محدود کنید.
زیاده¬روی در تماشای فیلم و تلویزیون، انجام بازی¬های کامپیوتری یا استفاده بیش از حد از اینترنت، بیرون رفتن از منزل به منظورهای مختلف، مکالمه بیش از حد تلفن، خواب بیش از اندازه و . . .
1٠. نا امیدی دشمن یادگیری است.
افرادی که دائماً خود را به دلیل کندی در یادگیری سرزنش می¬کنند، حتی اگر پیشرفتی مناسب و قوه یادگیری بالایی داشته باشند، همواره در استرس به¬سر می¬برند.در مقابل افرادی که به خود و سرعت یادگیری¬شان اطمینان دارند، اگر از هوش و استعداد کمتری نسبت به گروه قبل برخوردار باشند، نتیجه کارشان بهتر است، زیرا این افراد انرژی خود را صرف نگرانی و حساسیت¬های بی¬مورد نکرده، آهسته و پیوسته پیش می¬روند.
1١. به وضعیت تغذیه خود اهمیت بدهید.
به¬طور کلی بهتر است یک برنامه¬ریزی غذایی متعادل و مفید برای خود داشته باشید. برای این کار بهتر است از فواید و مضرات مواد غذایی و از بهترین زمان صرف آن¬ها مطلع باشید.
نکته: پیش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه را آغاز کنید، چون پس از صرف غذای سنگین، بیشتر جریان خون متوجه جریان گوارش می¬شود تا به هضم و جذب غذا کمک کند و لذا خون¬رسانی به مغز کاهش می¬یابد و از تفکر و تمرکز کاسته می¬شود. شنیدن و یادداشت برداری
با این که از دانشجویان انتظار می‌رود با توانایی یا دداشت‌برداری خوب پا به دانشگاه گذارند اما همیشه این طورنیست. دبیرستان این توانایی را ایجاد نمی‌کند و بنابراین مهارتهای خوب گوش دادن و یادداشت برداری آنها ضرورتا باید بهتر گردد.
سعی کنید : شنونده فعال و مثبتی باشید.
چگونه؟ در ردیف‌های اول بنشینید، نه چیزی بخوانید ونه صحبت کنید. در طی 20 دقیقه دوم (یعنی معمولا زمانی که توجه خودرا از دست می‌دهید)و تا آخرین دقایق، تا زمان ارائه خلاصه یا نتیجه‌گیری توجه ویژه خودرا حفظ کنید.
سعی کنید: یادگیرنده فعال و مثبتی باشید.
چگونه؟ با علاقه به مطالب درسی با طرح پرسش‌هایی برای دریافت پاسخ در کلاس شرکت جویید.
شما میتوانید این کار را با اندیشیدن درباره موضوع درسی، و پیش‌قدم شدن در ارائه کنفرانس و از قبل خوانی مطالب درسی انجام دهید (اگر حفظ کردن مطالب برای شما دشوار است، مورد اخیر به ویژه برایتان سودمند است.) در اخر میتوانید با جدولی مناسب برای ایام هفته برنامه ریزی کنید.
امیدوارم مطالب برای شروع سال تحصیلی کمکتون کنه
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
به برنامه ریزی چقدر اعتقاد دارید ؟
آیا تا کنون برای خودتان برنامه ریزی کردید ؟
آیا توانسته اید برنامه هایتان را آن طور که دلتان می خواهد پیش ببرید ؟
آیا از نحوه ی درس خواندتان راضی هستید ؟
هیچ فکر کرده اید چه عواملی مانع پیشرفت شما و کدام عوامل باعث عدم نتیجه می شوند ؟
آیا دوستان و آشنایانتان را در برنامه هایتان مد نظر قرار می دهید ؟
آیا اعضای خانواده تان شما را درک می کنند ؟
به نظر خودتان IQ در موفقیت نقش چشمگیری دارد ؟
آیا برنامه ریزی تان به صورت ماهانه است یا هفتگی ؟
آیا بطور معمول از مطالعه لذت می برید؟
چقدر به رشته تحصیلی خودتان علاقه مندید؟
ترجیح می دهید چه هنگام از شبانه روز مطالعه کنید؟
چقدرهنگام درس خواندن تمرکز حواس دارید؟
آیا در دوران امتحان، تندخو و پرخاشگر می شوید؟
آیا برنامه های تفریحی را هم در برنامه ریزیتان می گنجانید؟
هنگامی که با تأخیر به سراغ درس می روید، اعصابتان بهم می ریزد؟
بعد از مطالعه مطلب، از آن خلاصه برداری می کنید؟
آیا از تایمر وساعت استفاده می کنید؟
پس از مطالعه برای رفع خستگی چه می کنید؟
ملاکتان برای پیشرفت در درس خواندن، تعداد صفحات است یا ساعات مطالعه یا …؟
اینها فقط تعداد کمی از سئوالاتی است که لازم است برای برنامه ریزی مدون، به دقت بدان ها پاسخ دهیم و براساس آن برنامه ریزی کنیم. گاه پیش می آید که با خود تصمیم می گیریم بخوبی درس بخوانیم و با خود عهد می کنیم که مانند افراد موفق، تنها به درس خواندن بپردازیم. چند روزی جو گیر می شویم و زیاد مطالعه می کنیم؛ اما خیلی زود، یأس و ناامیدی به سرغمان می آید و هرچه تلاش می کنیم؛ دست ودلمان به کتاب خواندن نمی رود. خود را با افراد درس خوان و موفق مقایسه می کنیم و بیش از پیش افسرده می شویم. با خود می گوییم چگونه بعضی افراد همیشه اینقدر زیاد درس می خوانند؛ اما، ما در ایده آل ترین شرایط، نصف ساعات مطالعه آنها را نیز نمی توانیم داشته باشیم. سپس ناخواسته به این نتجه می رسیم که آن افراد دارای IQ بسیار بالایی هستند و می توانند. ولی ما IQ متوسط و پایینی داریم و هرگز نمی توانیم در مطالعه موفق باشیم! آنگاه دچار یأس مفرط می شویم و به ناچار قید درس خواندن را می زنیم.
اینها همه نتیجه تحلیل های اشتباه ماست. واقعیت چیزی نیست که ما فکر می کنیم. افراد موفق و دارای ساعات مطالعه بالا، رمز موفقیتشان در داشتن چارچوب منظم و برنامه ریزی دقیق برای کارهایشان است. چیزی که اکثراً آنرا از دیگران پنهان می کنند. گاه نیز افرادی را می بینیم که علیرغم داشتن برنامه ریزی خوب، باز ناکام می مانند.
برای کسب موفقیت، برنامه ریزی به تنهایی کافی نیست. عوامل متعددی می بایست در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
در ابتدا باید هدف را بخوبی برای خودمان روشن کنیم. تعیین هدف موجب انجام برنامه ریزی می شود. داشتن برنامه ای مدون، موجب ایجاد انگیزه در ما می شود؛ و انگیزه داشتن کلید حرکت است تا موفقیت حاصل آید.
در هر کجای این نمودار اگر خللی وارد آید، نتیجه حاصل نمی شود.
نکته کلیدی موضوع در برنامه ریزی است. هر برنامه ای ما را به کمال نمی رساند بلکه گاهاً برنامه ریزی ها انگیزه ما را نیز کم می کند و نهایتاً از بین می برد.
همانطور که کاملاً روشن است؛ هر برنامه ای برای هر فردی متغییر است و نمی توان به افراد مختلف برنامه ای یکسان داد و برای همه نسخه ای واحد تجویز کرد.
برنامه ریزی باید با توجه به روحیات، عادات، خلق و خوی، جنسیت، سن، اعتقادات، پشتکار و …. هر فردی تنظیم شود. در ابتدای شروع کار، باید برنامه ای سبک برای خودمان بریزیم تا به خوبی از پس آن برآییم. سپس به تدریج برنامه را سنگین تر و فشرده تر می کنیم؛ تا آرام آرام به آن برنامه عادت ؛ و در نهایت برنامه نهایی را پیاده کنیم. بهتر است در دوران درس خواندن شخصی وجود داشته باشد تا بر نحوه مطالعه یمان نظارت کند؛ تا هرازگاهی که سستی می کنیم و دچار یأس می شویم؛ با زدن تلنگری ما را به مسیر درست بازگرداند و هدایت کند.
هرگز فراموش نکنیم که یک برنامه ریزی خوب توسط شخصی باتجربه و مطالعه کردن زیر نظر آن شخص، بویژه در برهه های حساس، می تواند در پیمودن پله های ترقی، بیش از پیش ما را مدد کند.
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
بچه ها اگر شما هم نکته ای چیزی دارین بگین ممنون میشم
اغلب با خانواده هایی روبرو می شویم که بیان می کنند ، فرزندم خیلی درس می خواند اما نتیجه لازم را نمی گیرد . مشکل چگونه درس خواندن، زمانی که حجم دروس زیاد می شود مانند آمادگی برای کنکور به حداکثر مقدار خود می رسد . در مواجهه با این مشکل ، همه به دانش آموزان می گویند "درس بخوانید " اما چگونه بخوانید را هیچ کس به آنها نمی گوید .
متاسفانه در مدارس ما فقط به تدریس دروس پرداخته می شود و حتی اشاره ای به نحوه مطالعه نمی شود و یا اگر هم صحبتی توسط دبیر صورت گیرد بر اساس تجربیات خود او خواهد بود و نمی تواند یک طرح جامع باشد .
برای حل این مشکل و مشکلات نظیر آن چه باید کرد ؟
مسلماً قدم اول در این راه خواستن وهدفمند بودن است ، پس از آن باید با پشت کار و اراده و پیگیری روز افزون به همراه برنامه ریزی دقیق حرکت نمود . در این حرکت داشتن مشاور خوب و با تجربه و بهره گیری از اساتید مجرب می تواند روند حرکت را بهبود بخشد .
حال به بررسی سه فاکتور عمده در درس خواندن می پردازیم این سه فاکتور عبارتند از :
1- برنامه ریزی درسی
2- روش های مطالعه
3- تقویت حافظه
برنامه ریزی درسی :
همیشه وقتی به بچه ها می گوئیم درس بخوانید یا خودشان تصمیم به درس خواندن می گیرند ، اولین چیزی که به ذهن می رسد ، برنامه ریزی درسی می باشد .
اما چطور برای درس خواندن برنامه ریزی کنیم ؟
آیا اصلاً نیازی هست که برنامه ریزی کنیم ؟
برای این که برنامه ی خوبی داشته باشیم چه چیزهایی را در نظر بگیریم ؟
بیشتر بچه ها هنگامی که تصمیم به شروع مطالعه می نمایندبرای خود یک برنامه درسی می نویسند تا مطابق آن حرکت کنند اما اغلب این برنامه فقط روی کاغذ می ماند و اجرا نمی شود چون برنامه واقعی و منطبق با توانایی و شرایط نیست و فقط ایده آل ها در نظر گرفته شده است.
برنامه ریزی صحیح یعنی حداکثر استفاده از وقت وامکانات موجود .
در این مورد هر کدام از اطرافیان شما توصیه ای خواهند کرد ، اما فقط برنامه هایی قابل اجرا می باشند که از افراد مطلع و خبره این کار دریافت شده باشد ومطابق شرایط روحی و جسمی شما باشد.
چیزی که کاملاً مشخص است ، این واقعیت می باشد که اگر برنامه نداشته باشیم وقت خود را تلف خواهیم کرد . خیلی ها فکر می کنند داشتن برنامه باعث می شود که لذت های زندگی محدود شود ویا به عبارتی دست وپای ما برای انجام آزادانه کارها بسته شود و عده ای که عمدتا از بچه های درس خوان می باشند با خود فکر می کنند" من که درس خود را به خوبی می خوانم پس چه نیازی برای برنامه ریزی وجود دارد هر چه قدر وقت دارم درس می خوانم". اما در واقع این طور نیست ، چرا که مهم ترین چیز در یک برنامه ریزی نظم وترتیب است . این نظم و ترتیب باعث می شود ، اولویت انجام کارها مشخص شده ودر نتیجه سردرگمی و آشفتگی کم شود یعنی بتوانیم تمام کارها را انجام دهیم بدون اینکه مشکلی برای سایر فعالیت ها ایجاد شود اگر درست دقت کنیم همین امر است که باعث می شود بعضی موفق باشند و برخی ناموفق !
قراردادن اولویت کاری ( برنامه ریزی درسی ) نیروی تمرکز حواس رازیاد می کند ، زندگی را متعادل می کند ، زمان فراغت ما را بیشتر می کند ، تکالیف محوله روی هم انباشته نمی شود و رغبت ادامه کار در ما کم نمی شود و به طور خلاصه باعث حرکت به سوی موفقیت می شود .
در عوض عدم برنامه ریزی باعث ایجاد سر درگمی ، دلهره شکست وعدم موفقیت ، کم آوردن زمان و انجام کار ناموزون و به هدر رفتن انرژی و دقت و خلاصه حرکت به سوی عدم موفقیت می شود .
حال اگر تصمیم گرفتیم برنامه ریزی کنیم چه باید کرد ؟
انسانهای موفق ابتد ا خود را می شناسند وسپس متناسب با قدرت و توانایی های و همچنین نیازهای خود قدم بر می دارند با توجه به این که شرایط عمومی ، فردی و خانوادگی افراد مختلف با هم متفاوت است پس حتماً باید برنامه ها هم متفاوت باشد اما چطور ؟
مسلماً در هر برنامه ریزی باید یکسری اصول رعایت شود که عبارتند از :
1 – توان فیزیکی
2- توان روحی
3 – برنامه کلاس و مدرسه
4 – خواب
5 – فعالیت های فوق برنامه
6 – ضریب هوش
7- موقعیت خانوادگی
بسیاری از بچه ها بدون در نظر گرفتن این موارد فکر می کنند برنامه ریزی یعنی این که یک نفر برای آنها از صبح تا شب را تقسیم بندی کتد و به آنها بگوید در چه ساعتی درس بخوانند ،درچه ساعتی استراحت کنند و در چه ساعتی بخوابند.اما در واقع این طور نیست و هدف از برنامه ریزی نظم بخشیدن به امور و استفاده بهینه از زمان است.در این راه باید با توجه به اصول کلی و تجربیات دیگران و با توجه به شرلیط خودشروع به کار نمود زیرا هر کسی با لین شرایط می تواند بهترین برنامه ریز برای خود باشد.
به طور کلی ما دونوع برنامه ریزی داریم :
1- تقویم مطالعاتی ( برنامه کلی)
2- برنامه فردی
برنامه کلی(تقویم مطالعاتی) :
در این برنامه ریزی ابتدا باید استراتژی کلی خودمان را برای درس خواندن مشخص کنیم یعنی این که:
1- چه درسهایی را باید بخوانیم
2- برای هریک چقدر زمان در نظر بگیریم
3- چه حجمی از دروس در هر بار خوانده شود
مطلب مهمی که در برنامه کلی وفردی باید در نظر بگیریم این است که اهداف خود را به دو دسته تقسیم بندی نمائیم:
الف ) اهداف کوچک ( کوتاه مدت )
ب ) اهداف بزرگ ( بلند مدت )
همواره با در نظر گرفتن هدف بزرگ ( برای دانش آموزان همان موفقیت تحصیلی ) ، اهداف کوچک خود را انتخاب و دسته بندی نمائیم به طور ی که دست یابی به هریک از این اهداف کوچک قسمتی از راه ما برای رسیدن به هدف بزرگ را کوتا ه می نماید این دقیقاً مانند شخصی است که می خواهد به قله ای مانند دماوند برسد . وی برای رسیدن به قله در میان راه ایستگاههایی ( پناهگاههایی ) در نظر می گیرد و در هر قسمت از مسیر فقط به هدف رسیدن به پناهگاهها حرکت می کند ( نه قله ) اما در نهایت رسیدن به هریک از این پناهگاه ها قسمتی از راه شخص برای رسیدن به قله را کوتاه می کند .
پس برای موفقیت ، انتخاب هماهنگ هدف ها ی کوچک بسیار حائز اهمیت است چرا که باعث پرهیز از آشفتگی می شود . برای دانش آموزان این هدف های کوچک همان انتخاب دروس ، کلاس ، مدرسه ، کتاب کمک درسی ، دبیر خصوصی و ... می باشد .
پس از انتخاب اهداف کوچک ، ایجاد تعادل بین این اهداف بسیار مهم و حیاتی است . می دانیم در دوران تحصیل (مخصوصاً کنکور ) حجم کار بسیار زیاد است و تنوع آن بسیار کم ،در نتیجه کار ناموزون ( افراط وتفریط ) باعث اخلال در اجرای برنامه می شود .
همیشه باید در نظر گرفت که موفقیت در تحصیل مانند موفقیت در یک مسابقه دوی ماراتن است وشرط موفقیت ، حرکت آهسته و پیوسته است .
معمولاً یکی از مسائلی که در حین برنامه ریزی درسی نمود پیدا می کند ، کم آوردن زمان است اکثر ما دقت به اندازه کافی داریم اما از آن به طور بهینه استفاده نمی کنیم ، همیشه قبل از اینکه باید به سرعت فکر کنیم به کیفیت انجام فکر کنیم .
آدم اول باید بتواند خوب شنا کند وبعد به فکر مسابقه باشد .
[TABLE]
[TR]
[TD] برنامه ریزی فردی :
هر فرد باید با توجه به توان وموقعیت خود برنامه ای برای درس خواندن داشته باشد ودر این برنامه ریزی رعایت یکسری اصول کلی لازم است .
1 – برنامه شخصی باید متناسب با برنامه کلاسی ( مدرسه وسایر کلاس ها ) باشد .
2- برنامه باید قابل انعطاف باشد وبتوان بسته به شرایط مختلف آن را تغییر داد . همواره یکسری از حوادث غیر قابل پیش بینی با عث بر هم خوردن نظم برنامه می شود .
3 –در هر برنامه یکسری کارهای ثابت ویکسری کارهای متغیر بنا به شرایط هر هفته در نظر گرفت .
4 – در برنامه باید برای هر درس تعداد ساعات کافی در نظر گرفته شود . معمولاًباید به ازای هر ساعت مدرسه ، 2 ساعت مطالعه در منزل در
نظر گرفته شود . البته باید در نظر گرفت ، برای دروسی که در آن ها ضعف بیشتری وجود دارد ، باید زمان بیشتری در نظر گرفته شود .
5 - زمان مطالعه هر درس ، نزدیک به زمان کلاس آن باید باشد . ( قبل وبعد از کلاس )
6 – برای دروس حفظی و یا مفهومی زمان های متفاوت در یظر گرفته می شود .
7 – در برنامه ریزی فردی هم مانند برنامه ریزی کلی مشخص نمود ن اولویت ها بسیار مهم می باشد .
در برنامه هر دانش آموز ، اولویت اول انجام تکالیف مدرسه و آمادگی برای امتحانات مدرسه می باشد و بعد از آن کارهای فوق برنامه
8 – برنامه درسی نباید بیش از حد متراکم باشد و باید به طور هماهنگ شامل کلاس ومدرسه ، درس ومطالعه ، استراحت وتغذیه ، خواب و آسایش شبانه وبرنامه متفرقه باشد .
9 – در هر برنامه باید زمانی برای مرور هفتگی اختصاص یابد . این مرور حتی برای دروسی که تکالیف آنها به طور کامل انجام شده ، حداقل یک ساعت در هفته باید باشد . با این مرور مطالب یاد گرفته شده تازه می شود و حضور ذهن بیشتر می گردد .
10 – بین هر دودرس مشابه یک درس دیگر خوانده شود ، تا از تداخل دروس جلوگیری شود . مثلاً بین مطالعه فیزیک وریاضی درسی مانند ادبیات یا زبان انگلیسی مطالعه شود بای این عمل علاوه بر جلوگیری از تداخل مطالب ، به مغز فرصت تجدید انرزی داده می شود و از خستگی ذهنی جلوگیری می شود .
11- حجم مطالب انتخاب شده متناسب با زمان ودر جه اهمیت دروس باشد ودر حین مطالعه انسجام عمل وجود داشته باشد ( زیادروی یک مطلب تکیه نشود ) . در این عمل دشواری ویا راحتی دروس در نظر گرفته نشود ( زیرا اغلب تخمین دشواری دروس از طرف دانش آموز به درستی انجام نمی شود ). فقط باید در نظر گرفت که حجم مساوی از دروس مختلف زمانای متفاوت لازم دارد .
12 – خور را مقید به انجام برنامه کنید وبرای بهتر شدن روند انجام برنامه وداشتن انگیزه برای خود پاداش و یا جریمه در نظر بگیرید .
13 – بعد از 12 شب بیدار نمانید ، چون خستگی برروی شما اثر خواده گذاشت .
14 – پس از خوردن غذا کمی استراحت کنید وبعد از آن مطالعه را شروع نمایید .
15 – در هر روز بین 2 تا 5 درس ( عنوان کتاب ) مختلف مطالعه شود .
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
نكاتي چند در مورد روشهاي صحيح مطالعه
بارها شنيده ايم كه دانش آموز يا دانشجويي مي گويد :
(( ديگرحال و حوصله خواندن اين كتاب را ندارم ))يا ((آنقدرازاين كتاب خسته شده ام كه قابل گفتن نيست))ويا ((هرچقدرميخوانم مثل اينكه كمتر ياد مي گيريم))ويا ((10 بار خواندم و تكرار كردم ولي بازهم ياد نگرفتم))به راستي مشكل چيست ؟ آيا براي يادگيري درس واقعا" بايد 10 بار كتاب را خواند ؟ آيا بايد دروس خود را پشت سرهم مروركرد؟وآيا بايددهها بار درس راتكراركردتا يادگرفت ؟ مطمئنا" اگر چنين باشد ، مطالعه كاري سخت و طاقت فرسا است . اما واقعيت چيزي ديگر است . واقعيت آن است كه اين گروه از فراگيران ، روش صحيح مطالعه را نمي دانند و متاسفانه در مدرسه و دانشگاه هم چيزي راجع به چگونه درس خواندن نمي آموزند . يادگيري و مطالعه ، رابطه اي تنگاتنگ و مستقيم با يكديگر دارند، تا جايي كه مي توان اين دو را لازم و ملزوم يكديگر دانست. براي اينكه ميزان يادگيري افزايش يابد بايد قبل از هرچيز مطالعه اي فعال و پويا داشت .
شيوه صحيح مطالعه ،چهار مزيت عمده زير را به دنبال دارد:
1- زمان مطالعه را كاهش ميدهد.
2- ميزان يادگيري را افزايش ميدهد .
3-مدت نگهداري مطالب در حافظه را طولاني تر مي كند.
4- بخاطر سپاري اطلاعات را آسانتر مي سازد.
براي داشتن مطالعه اي فعال و پويا نوشتن نكات مهم درحين خواندن ضروري است تابراي مرور مطالب،دوباره كتاب رانخوانده و در زماني كوتاه ازروي يادداشتهاي خود مطالب را مرور كرد .
يادداشت برداري ، بخشي مهم و حساس از مطالعه است كه بايد به آن توجهي خاص داشت . چون موفقيت شما را تا حدودي زياد تضمين خواهد كرد و مدت زمان لازم براي يادگيري را كاهش خواهد داد. خواندن بدون يادداشت برداري يك علت مهم فراموشي است.
شش روش مطالعه :
خواندن بدون نوشتن خط كشيدن زيرنكات مهم حاشيه نويسي خلاصه نويسي كليد برداري خلاقيت و طرح شبكه اي مغز
1-خواندن بدون نوشتن: روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآيندي فعال و پويا است وبراي نيل به اين هدف بايد از تمام حواس خود براي درك صحيح مطالب استفاده كرد. بايد با چشمان خود مطالب را خواند، بايد در زمان مورد نياز مطالب را بلند بلند ادا كرد و نكات مهم را يادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگير شده و حضوري فعال و همه جانبه در يادگيري داشت و هم در هنگام مورد نياز ، خصوصا" قبل از امتحان ، بتوان از روي نوشته ها مرور كرد و خيلي سريع مطالب مهم را مجددا" به خاطر سپرد .
2- خط كشيدن زير نكات مهم :اين روش شايد نسبت به روش قبلي بهتر است ولي روش كاملي براي مطالعه نيست چرا كه در اين روش بعضي از افراد بجاي آنكه تمركز و توجه بروي يادگيري و درك مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكات مهم مي گردد .حداقل روش صحيح خط كشيدن زير نكات مهم به اين صورت است كه ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا" درك كنند و سپس زير نكات مهم خط بكشند نه آنكه در كتاب بدنبال نكات مهم بگردند تا زير آن را خط بكشند .
3- حاشيه نويسي :اين روش نسبت بدو روش قبلي بهتر است ولي بازهم روشي كامل براي درك عميق مطالب و خواندن كتب درسي نيست ولي مي تواند براي يادگيري مطالبي كه از اهميتي چندان برخوردار نيستند مورد استفاده قرار گيرد.
4- خلاصه نويسي : در اين روش شما مطالب را ميخوانيد و آنچه را كه درك كرده ايد بصورت خلاصه بروي دفتري يادداشت مي كنيد كه اين روش براي مطالعه مناسب است و از روشهاي قبلي بهتر مي باشد چرا كه در اين روش ابتدا مطالب را درك كرده سپس آنها را يادداشت مي كنيد اما بازهم بهترين روش براي خواندن نيست .
5- كليد برداري :كليد برداري روشي بسيار مناسب براي خواندن و نوشتن نكات مهم است . در اين روش شما بعد از درك مطالب ، بصورت كليدي نكات مهم را يادداشت مي كنيد و در واقع كلمه كليدي كوتاهترين، راحتترين ،بهترين وپرمعني ترين كلمه اي است كه با ديدن آن، مفهوم جمله تداعي شده و به خاطر آورده مي شود .
6- خلاقيت و طرح شبكه اي مغز: اين روش بهترين شيوه براي يادگيري خصوصا" فراگيري مطالب درسي است .در اين روش شما مطالب را ميخوانيد بعد از درك حقيقي آنها نكات مهم را به زبان خودتان و بصورت كليدي يادداشت مي كنيد و سپس كلمات كليدي را بروي طرح شبكه اي مغز مي نويسد ( در واقع نوشته هاي خود را به بهترين شكل ممكن سازماندهي مي كنيد و نكات اصلي و فرعي را مشخص مي كنيد)تا در دفعات بعد به جاي دوباره خواني كتاب ، فقط به طرح شبكه اي مراجعه كرده وبا ديدن كلمات كليدي نوشته شده بروي طرح شبكه اي مغز ، آنها را خيلي سريع مرور كنيد . اين روش درصد موفقيت تحصيلي شما را تا حدود بسيار زيادي افزايش ميدهد و درس خواندن را بسيار آسان مي كند. و بازده مطالعه را افزايش ميدهد.
شرايط مطالعه
((بكارگيري شرايط مطالعه يعني بهره وري بيشتر از مطالعه ))
شرايط مطالعه ، مواردي هستند كه با دانستن ، بكارگيري و يا فراهم نمودن آنها ، مي توان مطالعه اي مفيدتر با بازدهي بالاتر داشت و در واقع اين شرايط به شما مي آموزند كه قبل از شروع مطالعه چه اصولي را به كار گيريد ، در حين مطالعه چه مواردي را فراهم سازيد و چگونه به اهداف مطالعاتي خود برسيد و با دانستن آنها مي توانيد با آگاهي بيشتري درس خواندن را آغاز كنيد و مطالعه اي فعالتر داشته باشيد :
1- آغاز درست :براي موفقيت در مطالعه ،بايد درست آغازكنيد.
2- برنامه ريزي : يكي از عوامل اصلي موفقيت ، داشتن برنامه منظم است .
3- نظم و ترتيب: اساس هر سازماني به نظم آن بستگي دارد .
4-حفظ آرامش: آرامش ضمير ناخود آگاه را پويا و فعال ميكند.
5- استفاده صحيح از وقت :بنيامين فرانكلين، ((آيا زندگي را دوست داريد؟ پس وقت را تلف نكنيد زيرا زندگي از وقت تشكيل شده است .))
6- سلامتي و تندرستي: عقل سالم در بدن سالم است .
7- تغذيه مناسب: تغذيه صحيح نقش مهمي در سلامتي دارد.
8- دوري از مشروبات الكلي : مصرف مشروبات الكلي موجب ضعف حافظه مي شود .
9 – ورزش : ورزش كليد عمر طولاني است .
10-خواب كافي: خواب فراگيري و حافظه را تقويت مي كند.
11 –درك مطلب:آنچه در حافظه بلند مدت باقي مي ماند ، يعني مطالب است .
چند توصيه مهم كه بايدفراگيران علم از آن مطلع باشند.
1- حداكثر زماني كه افراد مي توانند فكر خود را بروي موضوعي متمركز كنند بيش از 30 دقيقه نيست ، يعني بايد سعي شود حدود 30 دقيقه بروي يك مطلب تمركز نمود و يا مطالعه داشت و حدود 10 الي 15 دقيقه استراحت نمود سپس مجددا" با همين روال شروع به مطالعه كرد.
2- پيش از مطالعه از صرف غذاهاي چرب و سنگين خودداري كنيد. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائيد چون پس از صرف غذاي سنگين بيشتر جريان خون متوجه دستگاه گوارش ميشود تا به هضم و جذب غذا كمك كند و لذا خونرساني به مغز كاهش مي يابد و از قدرت تفكر و تمركز كاسته ميشود . از مصرف الكل و دارو هم خودداري فرمائيد همچنين غذاهاي آردي مثل نان و قندي قدرت ادراك و تمركز را كم مي كند نوشابه هاي گازدارهم همينطور هستند.
3- ذهن آدمي با هوش است اگر يادداشت برداريد خود را راحت از حفظ و بياد سپاري مطالب مي كند و نيز همزمان نمي توانيد هم مطلبي را بنويسيد و هم گوش دهيد . پس در حين مطالعه لطفا" يادداشت برداري نمائيد
قطعا اولین م
نكاتي چند در مورد روشهاي صحيح مطالعه
بارها شنيده ايم كه دانش آموز يا دانشجويي مي گويد :
(( ديگرحال و حوصله خواندن اين كتاب را ندارم ))يا ((آنقدرازاين كتاب خسته شده ام كه قابل گفتن نيست))ويا ((هرچقدرميخوانم مثل اينكه كمتر ياد مي گيريم))ويا ((10 بار خواندم و تكرار كردم ولي بازهم ياد نگرفتم))به راستي مشكل چيست ؟ آيا براي يادگيري درس واقعا" بايد 10 بار كتاب را خواند ؟ آيا بايد دروس خود را پشت سرهم مروركرد؟وآيا بايددهها بار درس راتكراركردتا يادگرفت ؟ مطمئنا" اگر چنين باشد ، مطالعه كاري سخت و طاقت فرسا است . اما واقعيت چيزي ديگر است . واقعيت آن است كه اين گروه از فراگيران ، روش صحيح مطالعه را نمي دانند و متاسفانه در مدرسه و دانشگاه هم چيزي راجع به چگونه درس خواندن نمي آموزند . يادگيري و مطالعه ، رابطه اي تنگاتنگ و مستقيم با يكديگر دارند، تا جايي كه مي توان اين دو را لازم و ملزوم يكديگر دانست. براي اينكه ميزان يادگيري افزايش يابد بايد قبل از هرچيز مطالعه اي فعال و پويا داشت .
شيوه صحيح مطالعه ،چهار مزيت عمده زير را به دنبال دارد:
1- زمان مطالعه را كاهش ميدهد.
2- ميزان يادگيري را افزايش ميدهد .
3-مدت نگهداري مطالب در حافظه را طولاني تر مي كند.
4- بخاطر سپاري اطلاعات را آسانتر مي سازد.
براي داشتن مطالعه اي فعال و پويا نوشتن نكات مهم درحين خواندن ضروري است تابراي مرور مطالب،دوباره كتاب رانخوانده و در زماني كوتاه ازروي يادداشتهاي خود مطالب را مرور كرد .
يادداشت برداري ، بخشي مهم و حساس از مطالعه است كه بايد به آن توجهي خاص داشت . چون موفقيت شما را تا حدودي زياد تضمين خواهد كرد و مدت زمان لازم براي يادگيري را كاهش خواهد داد. خواندن بدون يادداشت برداري يك علت مهم فراموشي است.
شش روش مطالعه :
خواندن بدون نوشتن خط كشيدن زيرنكات مهم حاشيه نويسي خلاصه نويسي كليد برداري خلاقيت و طرح شبكه اي مغز
1-خواندن بدون نوشتن: روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآيندي فعال و پويا است وبراي نيل به اين هدف بايد از تمام حواس خود براي درك صحيح مطالب استفاده كرد. بايد با چشمان خود مطالب را خواند، بايد در زمان مورد نياز مطالب را بلند بلند ادا كرد و نكات مهم را يادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگير شده و حضوري فعال و همه جانبه در يادگيري داشت و هم در هنگام مورد نياز ، خصوصا" قبل از امتحان ، بتوان از روي نوشته ها مرور كرد و خيلي سريع مطالب مهم را مجددا" به خاطر سپرد .
2- خط كشيدن زير نكات مهم :اين روش شايد نسبت به روش قبلي بهتر است ولي روش كاملي براي مطالعه نيست چرا كه در اين روش بعضي از افراد بجاي آنكه تمركز و توجه بروي يادگيري و درك مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكات مهم مي گردد .حداقل روش صحيح خط كشيدن زير نكات مهم به اين صورت است كه ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا" درك كنند و سپس زير نكات مهم خط بكشند نه آنكه در كتاب بدنبال نكات مهم بگردند تا زير آن را خط بكشند .
3- حاشيه نويسي :اين روش نسبت بدو روش قبلي بهتر است ولي بازهم روشي كامل براي درك عميق مطالب و خواندن كتب درسي نيست ولي مي تواند براي يادگيري مطالبي كه از اهميتي چندان برخوردار نيستند مورد استفاده قرار گيرد.
4- خلاصه نويسي : در اين روش شما مطالب را ميخوانيد و آنچه را كه درك كرده ايد بصورت خلاصه بروي دفتري يادداشت مي كنيد كه اين روش براي مطالعه مناسب است و از روشهاي قبلي بهتر مي باشد چرا كه در اين روش ابتدا مطالب را درك كرده سپس آنها را يادداشت مي كنيد اما بازهم بهترين روش براي خواندن نيست .
5- كليد برداري :كليد برداري روشي بسيار مناسب براي خواندن و نوشتن نكات مهم است . در اين روش شما بعد از درك مطالب ، بصورت كليدي نكات مهم را يادداشت مي كنيد و در واقع كلمه كليدي كوتاهترين، راحتترين ،بهترين وپرمعني ترين كلمه اي است كه با ديدن آن، مفهوم جمله تداعي شده و به خاطر آورده مي شود .
6- خلاقيت و طرح شبكه اي مغز: اين روش بهترين شيوه براي يادگيري خصوصا" فراگيري مطالب درسي است .در اين روش شما مطالب را ميخوانيد بعد از درك حقيقي آنها نكات مهم را به زبان خودتان و بصورت كليدي يادداشت مي كنيد و سپس كلمات كليدي را بروي طرح شبكه اي مغز مي نويسد ( در واقع نوشته هاي خود را به بهترين شكل ممكن سازماندهي مي كنيد و نكات اصلي و فرعي را مشخص مي كنيد)تا در دفعات بعد به جاي دوباره خواني كتاب ، فقط به طرح شبكه اي مراجعه كرده وبا ديدن كلمات كليدي نوشته شده بروي طرح شبكه اي مغز ، آنها را خيلي سريع مرور كنيد . اين روش درصد موفقيت تحصيلي شما را تا حدود بسيار زيادي افزايش ميدهد و درس خواندن را بسيار آسان مي كند. و بازده مطالعه را افزايش ميدهد.
شرايط مطالعه
((بكارگيري شرايط مطالعه يعني بهره وري بيشتر از مطالعه ))
شرايط مطالعه ، مواردي هستند كه با دانستن ، بكارگيري و يا فراهم نمودن آنها ، مي توان مطالعه اي مفيدتر با بازدهي بالاتر داشت و در واقع اين شرايط به شما مي آموزند كه قبل از شروع مطالعه چه اصولي را به كار گيريد ، در حين مطالعه چه مواردي را فراهم سازيد و چگونه به اهداف مطالعاتي خود برسيد و با دانستن آنها مي توانيد با آگاهي بيشتري درس خواندن را آغاز كنيد و مطالعه اي فعالتر داشته باشيد :
1- آغاز درست :براي موفقيت در مطالعه ،بايد درست آغازكنيد.
2- برنامه ريزي : يكي از عوامل اصلي موفقيت ، داشتن برنامه منظم است .
3- نظم و ترتيب: اساس هر سازماني به نظم آن بستگي دارد .
4-حفظ آرامش: آرامش ضمير ناخود آگاه را پويا و فعال ميكند.
5- استفاده صحيح از وقت :بنيامين فرانكلين، ((آيا زندگي را دوست داريد؟ پس وقت را تلف نكنيد زيرا زندگي از وقت تشكيل شده است .))
6- سلامتي و تندرستي: عقل سالم در بدن سالم است .
7- تغذيه مناسب: تغذيه صحيح نقش مهمي در سلامتي دارد.
8- دوري از مشروبات الكلي : مصرف مشروبات الكلي موجب ضعف حافظه مي شود .
9 – ورزش : ورزش كليد عمر طولاني است .
10-خواب كافي: خواب فراگيري و حافظه را تقويت مي كند.
11 –درك مطلب:آنچه در حافظه بلند مدت باقي مي ماند ، يعني مطالب است .
چند توصيه مهم كه بايدفراگيران علم از آن مطلع باشند.
1- حداكثر زماني كه افراد مي توانند فكر خود را بروي موضوعي متمركز كنند بيش از 30 دقيقه نيست ، يعني بايد سعي شود حدود 30 دقيقه بروي يك مطلب تمركز نمود و يا مطالعه داشت و حدود 10 الي 15 دقيقه استراحت نمود سپس مجددا" با همين روال شروع به مطالعه كرد.
2- پيش از مطالعه از صرف غذاهاي چرب و سنگين خودداري كنيد. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائيد چون پس از صرف غذاي سنگين بيشتر جريان خون متوجه دستگاه گوارش ميشود تا به هضم و جذب غذا كمك كند و لذا خونرساني به مغز كاهش مي يابد و از قدرت تفكر و تمركز كاسته ميشود . از مصرف الكل و دارو هم خودداري فرمائيد همچنين غذاهاي آردي مثل نان و قندي قدرت ادراك و تمركز را كم مي كند نوشابه هاي گازدارهم همينطور هستند.
3- ذهن آدمي با هوش است اگر يادداشت برداريد خود را راحت از حفظ و بياد سپاري مطالب مي كند و نيز همزمان نمي توانيد هم مطلبي را بنويسيد و هم گوش دهيد . پس در حين مطالعه لطفا" يادداشت برداري نمائيد
ورد در رسیدن به موفقیت ، تعیین هدف و سر انجام کار است و پس از آن داشتن اراده و پشتکار و دنبال کردن هدف یا برنامه منظم و همچنین بهره گرفتن از مشاوران و اساتید با تجربه در این زمینه است .
سه عامل مهمی که در پیشرفت درسی موثر است : برنامه ریزی درسی ، روش های مطالعه و تقویت حافظه است . در این میان اولین چیزی که برای درس خواندن مورد نیاز است داشتن برنامه ریزی صحیح و دقیق است و برنامه ریزی صحیح یعنی استفاده حداکثری از وقت و امکانات و به خوبی مشخص است که نداشتن برنامه ریزی یعنی در نظر نگرفتن وقت کافی و مناسب برای مطالعه . عده ای تصور می کنند داشتن برنامه ریزی یعنی محدود کردن لذت های زندگی و دست و پا بسته شدن برای انجام آزادانه کارها و بعضی دیگر فکر می کنند من نیازی به برنامه ریزی ندارم هر چه قدر وقت دارم درس می خوانم در صورتیکه این اصلا صحیح نیست بلکه داشتن برنامه ریزی یعنی داشتن نظم و ترتیب در کار ها و داشتن نظم و ترتیب یعنی در نظر گرفتن اولویت برای انجام کار های مختلف که باعث برقراری تعادل ، افزایش رغبت برای ادامه انجام کار ها و در نهایت باعث موفقیت بهتر و بیشترمی گردد .و اشتباه رایج دیگری که در برنامه ریزی وجود دارد این است که بسیاری از افراد تصور می کنند برنامه ریزی یعنی یک نفر برای آنها از صبح تا شب را دسته بندی کند و به آنها بگوید چه ساعتی درس بخواند چه ساعتی بخوابد چه ساعتی استراحت کند ، در صورتیکه این طور نیست برنامه ریزی یعنی نظم بخشیدن به امور و استفاده بهینه از زمان . و برای این کارهر فرد باید با توجه به شرایط و موقعیت فردی خود و زمان باقی مانده و در نهایت کمک گرفتن از تجربیات مشاوران در این زمینه این کار را انجام دهد .
حجم بالای مطالب در کنکور و زمان محدود ایجاب می کند که برنامه ای منسجم و قوی داشته باشیم در این برنامه باید روالی معقول ، نه شتاب زده و هیجان آلود را در پیش بگیریم و به تدریج به ساعات مطالعه اضافه کنیم .
در برنامه مطالعاتی باید آهسته و پیوسته حرکت کرد و ابتدا به بررسی مفهومی و درک عمیق مطالب پرداخت وسپس با نزدیک شدن به کنکور از تشریحی خواندن کاسته و مهارت را در راه حل های کوتاه بالا ببریم نه اینکه با شروع مطالعه کنکور به فکر تست زنی وسرعت در حل تست بیافتیم .
عوامل موثر در نتیجه گیری صحیح در کنکور عبارتند از :
مشخص بودن هدف
آمادگی روحی روانی
مشاوره آموزشی آشنایی با روش های مطالعه
شرکت در کلاس های کنکور
آزمونهای منظم
اولویت مطالعه دروس
روش های تست زنی ١. محیطی مناسب برای درس خواندن فراهم کنید.
بهترین مکان برای مطالعه میز شخصی و اتاقی جدا از جریان¬های غیر درسی است. بهتر است میز مطالعه در کنج اتاق قرار داشته باشد به طوری که شما رو به دیوار قرار بگیرید. از اطراف میز کار خود هر چیزی که حواستان را پرت می¬کند بدارید. تمام وسایل مورد نیاز برای مطالعه را روی میز قرار دهید تا هنگام مطالعه دائماً مجبور نباشید از جای خود بلند شوید. نور اتاق مطالعه نیز باید کافی و تلفیقی از نور سفید و زرد باشد.هنگام خواندن لم ندهید، همیشه درست پشت میز بنشینید به طوری که تمام مفاصل بدنتان زاویه 90 درجه داشته باشند. دستتان را زیر سرتان نگذارید، روی میز نخوابید و . . . هر وقت خسته شدید از جای خود بلند شوید و کمی قدم بزنید و چند حرکت کششی انجام دهید، سپس دوباره مشغول مطالعه شوید.
(اگر فراهم کردن چنین محیطی برایتان در منزل مقدور نیست می¬توانید از کتابخانه نزدیک محل سکونت خود استفاده کنید.
٢. درس¬ها را در همان روز مرور کنید.
سعی کنید همیشه به کارهای مدرسه و درس خواندن الویت دهید و بعد از انجام آن¬ها به فعالیت¬های دیگر مانند تماشای تلویزیون، استفاده از کامپیوتر، تفریح،مهمانی و . . . بپردازید. یک مرور سریع از نکات مهم هر درس در همان روز باعث ماندگاری بیشتر در مغز و یادآوری آسان¬تر مطالب خواهد بود. مخصوصاً در مورد دروس اختصاصی، حل کردن تمرین، چند ساعت بعد ازتدریس، بسیار مفید خواهد بود.
٣. مکرحله به مرحله پیش بروید.
همیشه از کل به جزء و از بزرگ به کوچک رسیدن، روش کارایی در امر یادگیری در سنین مختلف است. در زمان درس¬خواندن ابتدا سعی کنید یک درک کلی از مطلب داشته باشید سپس وارد جزئیات شوید،با این روش امکان موفقیت شما بیشتر می¬شود.
۴. افزایش ساعات مطالعه
ساعات مطالعه خود را کم¬کم (حتی اگر شده روزی 10 دقیقه) ولی پیوسته افزایش دهید. مثلاً یک روز 7 ساعت مفید درس نخوانید و 3 روز بعد روزی دو ساعت! مگر اینکه اتفاق غیر مترقبه¬ای افتاده باشد. چون 50% کارآیی مدت مطالعه بستگی به عادت مطالعه شما دارد.
۵. وضعیت جسمی خود را در نظر بگیرید.
در زمان¬هایی که خسته، عصبانی، حواس¬پرت . شتاب¬زده هستید درس نخوانید، زیرا در چنین حالاتی تلاش شما برای یادگیری بی¬فایده است و مغز انسان در این حالات اطلاعات را دفع می¬کند. بنابراین زمانی که فکر شما بر چیزهای مشغول است خود را مجبور به درس خواندن و یادگیری نکنید. این کار چیزی جز اتلاف وقت نیست.
۶. هدف داشته باشید.
از هدف¬هایی که نیازمند تلاش ولی قابل دسترسی¬اند، استفاده کنید. کافی است سعی کنید فرق بین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود را دریابید. اهداف بلندمدت را مانند یک رویا در ذهن بپرورانید و نگه¬دارید، در عین حال فعالیت¬های روزانه زندگی را به اهداف کوتاه مدت اختصاص دهید.مثلاً مهندس شدن، پزشک شدن و . . . اهداف بلند مدت و مهمی هستند. هر کدام از این¬ها مسیرهایی را می¬طلبند که شما باید این مسیرها را با تلاش و دستیابی به اهداف کوتاه مدت، سپری کنید. مثل فارغ التحصیلی از دانشگاه با معدل خوب و اندوختن مهارت و تجربه در حین تحصیل، قبل از آن، گذشتن از سر کنکور و . . . تا برسد به کوتاه¬ترین هدف، مثل اینکه فردا از 8 تا 10 باید زیست بخوانم و. . .
٧. به تناسب پیشرفت¬ها، به خود پاداش بدهید.
هر چند وقت یک¬بار به عنوان پاداش به کارهای مورد علاقه¬ای که برایتان لذت¬بخش است بپردازید. مثلاً به خودتان قول بدهید که اگر یک هفته کامل از شنبه تا پنجشنبه، برنامه¬تان را به موقع به انجام برسانید و از برنامه عقب نیفتید، جمعه آن هفته را به کوه بروید. بهتر است بیشتر به فعالیت¬های سبک بدنی و ورزشی و نشاط¬آور بپردازید.
٨. در فواصل زمانی کوتاه اما پیوسته درس بخوانید.
آمار نشان داده که ذهن انسان در زمان¬های کوتاه و مکرر بسیار متمرکزتر از زمان¬های طولانی عمل می¬کند. بنابراین بهتر است بعد از هر 30 الی 45 دقیقه درس خواندن، 10 دقیقه به خودتان استراحت بدهید، ضمن اینکه درس خواندن برای مدت زمان طولانی نه تنها کسالت¬آور است، بلکه باعث خستگی، ایجاد استرس و سردرگمی می¬شود، در نتیجه قدرت یادگیری را کاهش می¬دهید.
٩. عوامل مخل یادگیری را محدود کنید.
زیاده¬روی در تماشای فیلم و تلویزیون، انجام بازی¬های کامپیوتری یا استفاده بیش از حد از اینترنت، بیرون رفتن از منزل به منظورهای مختلف، مکالمه بیش از حد تلفن، خواب بیش از اندازه و . . .
1٠. نا امیدی دشمن یادگیری است.
افرادی که دائماً خود را به دلیل کندی در یادگیری سرزنش می¬کنند، حتی اگر پیشرفتی مناسب و قوه یادگیری بالایی داشته باشند، همواره در استرس به¬سر می¬برند.در مقابل افرادی که به خود و سرعت یادگیری¬شان اطمینان دارند، اگر از هوش و استعداد کمتری نسبت به گروه قبل برخوردار باشند، نتیجه کارشان بهتر است، زیرا این افراد انرژی خود را صرف نگرانی و حساسیت¬های بی¬مورد نکرده، آهسته و پیوسته پیش می¬روند.
1١. به وضعیت تغذیه خود اهمیت بدهید.
به¬طور کلی بهتر است یک برنامه¬ریزی غذایی متعادل و مفید برای خود داشته باشید. برای این کار بهتر است از فواید و مضرات مواد غذایی و از بهترین زمان صرف آن¬ها مطلع باشید.
نکته: پیش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه را آغاز کنید، چون پس از صرف غذای سنگین، بیشتر جریان خون متوجه جریان گوارش می¬شود تا به هضم و جذب غذا کمک کند و لذا خون¬رسانی به مغز کاهش می¬یابد و از تفکر و تمرکز کاسته می¬شود. شنیدن و یادداشت برداری
با این که از دانشجویان انتظار می‌رود با توانایی یا دداشت‌برداری خوب پا به دانشگاه گذارند اما همیشه این طورنیست. دبیرستان این توانایی را ایجاد نمی‌کند و بنابراین مهارتهای خوب گوش دادن و یادداشت برداری آنها ضرورتا باید بهتر گردد.
سعی کنید : شنونده فعال و مثبتی باشید.
چگونه؟ در ردیف‌های اول بنشینید، نه چیزی بخوانید ونه صحبت کنید. در طی 20 دقیقه دوم (یعنی معمولا زمانی که توجه خودرا از دست می‌دهید)و تا آخرین دقایق، تا زمان ارائه خلاصه یا نتیجه‌گیری توجه ویژه خودرا حفظ کنید.
سعی کنید: یادگیرنده فعال و مثبتی باشید.
چگونه؟ با علاقه به مطالب درسی با طرح پرسش‌هایی برای دریافت پاسخ در کلاس شرکت جویید.
شما میتوانید این کار را با اندیشیدن درباره موضوع درسی، و پیش‌قدم شدن در ارائه کنفرانس و از قبل خوانی مطالب درسی انجام دهید (اگر حفظ کردن مطالب برای شما دشوار است، مورد اخیر به ویژه برایتان سودمند است.) در اخر میتوانید با جدولی مناسب برای ایام هفته برنامه ریزی کنید.
امیدوارم مطالب برای شروع سال تحصیلی کمکتون کنه
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
به برنامه ریزی چقدر اعتقاد دارید ؟
آیا تا کنون برای خودتان برنامه ریزی کردید ؟
آیا توانسته اید برنامه هایتان را آن طور که دلتان می خواهد پیش ببرید ؟
آیا از نحوه ی درس خواندتان راضی هستید ؟
هیچ فکر کرده اید چه عواملی مانع پیشرفت شما و کدام عوامل باعث عدم نتیجه می شوند ؟
آیا دوستان و آشنایانتان را در برنامه هایتان مد نظر قرار می دهید ؟
آیا اعضای خانواده تان شما را درک می کنند ؟
به نظر خودتان IQ در موفقیت نقش چشمگیری دارد ؟
آیا برنامه ریزی تان به صورت ماهانه است یا هفتگی ؟
آیا بطور معمول از مطالعه لذت می برید؟
چقدر به رشته تحصیلی خودتان علاقه مندید؟
ترجیح می دهید چه هنگام از شبانه روز مطالعه کنید؟
چقدرهنگام درس خواندن تمرکز حواس دارید؟
آیا در دوران امتحان، تندخو و پرخاشگر می شوید؟
آیا برنامه های تفریحی را هم در برنامه ریزیتان می گنجانید؟
هنگامی که با تأخیر به سراغ درس می روید، اعصابتان بهم می ریزد؟
بعد از مطالعه مطلب، از آن خلاصه برداری می کنید؟
آیا از تایمر وساعت استفاده می کنید؟
پس از مطالعه برای رفع خستگی چه می کنید؟
ملاکتان برای پیشرفت در درس خواندن، تعداد صفحات است یا ساعات مطالعه یا …؟
اینها فقط تعداد کمی از سئوالاتی است که لازم است برای برنامه ریزی مدون، به دقت بدان ها پاسخ دهیم و براساس آن برنامه ریزی کنیم. گاه پیش می آید که با خود تصمیم می گیریم بخوبی درس بخوانیم و با خود عهد می کنیم که مانند افراد موفق، تنها به درس خواندن بپردازیم. چند روزی جو گیر می شویم و زیاد مطالعه می کنیم؛ اما خیلی زود، یأس و ناامیدی به سرغمان می آید و هرچه تلاش می کنیم؛ دست ودلمان به کتاب خواندن نمی رود. خود را با افراد درس خوان و موفق مقایسه می کنیم و بیش از پیش افسرده می شویم. با خود می گوییم چگونه بعضی افراد همیشه اینقدر زیاد درس می خوانند؛ اما، ما در ایده آل ترین شرایط، نصف ساعات مطالعه آنها را نیز نمی توانیم داشته باشیم. سپس ناخواسته به این نتجه می رسیم که آن افراد دارای IQ بسیار بالایی هستند و می توانند. ولی ما IQ متوسط و پایینی داریم و هرگز نمی توانیم در مطالعه موفق باشیم! آنگاه دچار یأس مفرط می شویم و به ناچار قید درس خواندن را می زنیم.
اینها همه نتیجه تحلیل های اشتباه ماست. واقعیت چیزی نیست که ما فکر می کنیم. افراد موفق و دارای ساعات مطالعه بالا، رمز موفقیتشان در داشتن چارچوب منظم و برنامه ریزی دقیق برای کارهایشان است. چیزی که اکثراً آنرا از دیگران پنهان می کنند. گاه نیز افرادی را می بینیم که علیرغم داشتن برنامه ریزی خوب، باز ناکام می مانند.
برای کسب موفقیت، برنامه ریزی به تنهایی کافی نیست. عوامل متعددی می بایست در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
در ابتدا باید هدف را بخوبی برای خودمان روشن کنیم. تعیین هدف موجب انجام برنامه ریزی می شود. داشتن برنامه ای مدون، موجب ایجاد انگیزه در ما می شود؛ و انگیزه داشتن کلید حرکت است تا موفقیت حاصل آید.
نکته کلیدی موضوع در برنامه ریزی است. هر برنامه ای ما را به کمال نمی رساند بلکه گاهاً برنامه ریزی ها انگیزه ما را نیز کم می کند و نهایتاً از بین می برد.
همانطور که کاملاً روشن است؛ هر برنامه ای برای هر فردی متغییر است و نمی توان به افراد مختلف برنامه ای یکسان داد و برای همه نسخه ای واحد تجویز کرد.
برنامه ریزی باید با توجه به روحیات، عادات، خلق و خوی، جنسیت، سن، اعتقادات، پشتکار و …. هر فردی تنظیم شود. در ابتدای شروع کار، باید برنامه ای سبک برای خودمان بریزیم تا به خوبی از پس آن برآییم. سپس به تدریج برنامه را سنگین تر و فشرده تر می کنیم؛ تا آرام آرام به آن برنامه عادت ؛ و در نهایت برنامه نهایی را پیاده کنیم. بهتر است در دوران درس خواندن شخصی وجود داشته باشد تا بر نحوه مطالعه یمان نظارت کند؛ تا هرازگاهی که سستی می کنیم و دچار یأس می شویم؛ با زدن تلنگری ما را به مسیر درست بازگرداند و هدایت کند.
هرگز فراموش نکنیم که یک برنامه ریزی خوب توسط شخصی باتجربه و مطالعه کردن زیر نظر آن شخص، بویژه در برهه های حساس، می تواند در پیمودن پله های ترقی، بیش از پیش ما را مدد کند.
---- دو نوشته به هم متصل شده است ----
بچه ها اگر شما هم نکته ای چیزی دارین بگین ممنون میشم
